Kürtçe tabelaların indirilmesiyle başlayan süreç kitapların “iç güvenlik” gerekçesiyle yasaklanmasına kadar vardı. Türkiye 80’li yıllara geri dönüyor.
Kürtçe konuşmanın, şarkı söylemenin, yayıncılığın yasak olduğu Kenan Evren dönemine geri dönüş uygulamaları her geçen gün artıyor.
Elazığ 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde Kürtçe kitaplar “iç güvenlik“ gerekçe gösterilerek tutuklulara verilmedi.
Tutuklular dil yasağını İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Merkezi’ne yazdıkları mektuplarla anlattılar.
Mektuplarda yasaklar şöyle anlatıldı: “Cezaevinde Kürtçe roman, hikaye, şiir kitaplarımız verilmiyor. Kürtçe kitaplar için bizlerden ‘tercüman parası’ isteniyor. Cezaevi yönetimi tarafından ‘iç güvenlik’ gerekçesiyle Kürtçe kitaplar verilmiyor. Bu uygulama ile Kürt diline yönelik özel bir yasak var.”
Tutuklular ayrıca kitap kotası uygulamasına da değindiler: “Kitap alımında ‘güvenlik gerekçesi’ kota sınırlaması var. Bununla birlikte ayrıyeten harita niteliği taşıyan Tarih atlası, siyasi, fiziki atlas ve benzeri nitelikte olan kaynaklardan yararlanmamıza izin verilmiyor. Yine içeriye verilen sözlük, dini kitaplar ve müzik kitapları da kota kapsamına alınmıştır.”
FİİLİ YASAK
Kürtçe üzerindeki yasaklar uzun süre sonra kaldırılmış ancak etkileri 90’lı yıllara kadar devam etmişti. Ahmet Kaya, serbest olduğu dönemde ‘Yeni kasetime Kürtçe şarkı koyacağım, eminim bunu yayınlayacak televizyon olacaktır” dediği için lince uğramış ve ülkeyi terketmek zorunda kalmıştı.
7 Haziran’dan sonra AKP Hükümeti’nin kurduğu milliyetçi cephe ve Kürt sorununu şiddetle çözme yöntemi sonrası Kürtçe’ye 90’lı yıllara benzer örtülü yasak geldi.
Güneydoğu’daki Kürtçe tabelalar indirilerek Türkçe tabelalarla değiştirildi. Bu uygulama Kürtçe yer isimlerinin değiştirildiği Cumhuriyet’in ilk yıllarını hatırlattı.
Ardından televizyonlar Kürtçe klip yayınlamayı durdururken, Garnizonlar gibi pekçok alanda Kürtçe konuşmaya örtülü yasaklar getirildi. Kitap yasağına “iç güvenlik” gerekçesi getirilmesi ise son adım oldu.
15 Temmuz’dan sonra kitap yasağı Türkiye’de eşine az rastlanır biçimde yayıldı. 25 yayınevinin, çocuk kitapları dahil tüm kitapları yasak listesine alındı ve yayınevleri kapatıldı. Bu kitapları evlerinde bulunduranlara terör örgütü üyeliğinden soruşturma başlatıldı. Hizmet Hareketi’ne ait bu yayınevlerini Kürtçe yayınlara getirilen yasaklar takip etti.
