BOLD– Euro Bölgesi’ndeki 19 ülkenin resmi para birimi ve dünyanın en çok kullanılan ikinci para birimi euro, bugün 20’nci yaşını doldurdu.
Euro yapılan anlaşmayla 1 ocak 1999’da Avrupa Birliği’nin (AB) ortak resmi para birimi olarak kabul edilmiş ve sadece bankacılık ve finans işlemlerinde kullanılmıştı. 1 ocak 2002’den itibaren euro cinsinden kağıt ve madeni paralar tedavüle sokuldu.
Böylelikle Almanya marktan, Fransa franktan, İtalya liretten ve İspanya da pesetadan vazgeçmek zorunda kaldı.
Dünyanın rezerv parası kabul edilen dolardan sonra en yaygın para birimi olan euro, merkezi Avrupa’nın “tek devlet” anlayışının en güçlü simgelerinden.
HALEN 19 AVRUPA ÜLKESİ KULLANIYOR
Piyasaya sürülmesinden 20 yıl sonra dünyanın en yaygın para birimlerinden biri olan euroyu şu an 19 AB üyesi ülke kullanıyor.
Bunlar Avusturya, Belçika, Kıbrıs, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Portekiz, Slovakya, Slovenya ve İspanya. Bu ülkelerde euro kullanan nüfus ise yaklaşık 340 milyon.
AB üyelerinden İsveç, Danimarka ve İngiltere Euro’ya geçmeyi reddetmişti. Andorra, Monako, San Marino ve Vatikan ise AB üyesi olmayıp euroyu kullanan ülkeler. Ortak para biriminin geçerli olduğu ülkelere “Euro Bölgesi” deniyor.
EURO’NUN ULUSAL SİMGESİ YOK
Euro ilk piyasaya sürüldüğünde, ülkelerin yerel para birimleri euroya çevrilmiş ve o zaman belirlenen kur değerlerinin yol açtığı fiyat artışları ve enflasyon eleştiri konusu olmuştu. Hatta Almanya’da, Almanca’da pahalı anlamına gelen “teuer” kelimesine atıfla “teuro” olarak anılmıştı.
Euro’nun geçerli para birimi olmasıyla 15 milyar civarı banknot ile 50 milyardan fazla madeni para piyasaya sürüldü. Ulusal para birimlerinin aksine euro banknotlarının ve madeni paralarının üzerinden herhangi bir ulusal simge bulunmuyor.
YÜZDE 74 OLUMLU BAKIYOR
Avrupa’daki bazı ülkelerin AB’ye yönelik şüpheleri sebebiyle hiç olmadığı kadar yaygın bir para birimi haline gelirken, Avrupa Merkez Bankası’nın kasım ayında yaptığı bir araştırmaya göre “Euro Bölgesi” vatandaşlarının yüzde 74’ü ortak para biriminin AB için iyi bir adım olduğunu düşünüyor.
Araştırmada yer alanların yüzde 64’ü ise euronun ülkeleri için yararlı olduğunu düşünüyor.
Katılımcıların dörtte üçü euronun Avrupa için iyi olduğunu belirtirken, yalnızca Litvanya ve Kıbrıs’taki katılımcılar euronun ülkeleri için iyi olmadığını düşündüğünü söyledi. Söz konusu anketin 2010 yılı sonuçlarında, katılımcıların yüzde 51’i euronun ülkeleri için iyi olmadığını düşünüyordu.
BAŞARISIZ OLACAĞI ÖNGÖRÜLMÜŞTÜ
Piyasaya ilk sürüldüğünde, Avrupa Merkez Bankası (ECB) politikalarının çok “sert” olması sebebiyle başarısız olacağı öngörülen euronun, kullanıldığı ülkelerde çeşitli mallarda fiyat artışı oluşturabileceği görüşü sebebiyle kabul edilmesi zaman almıştı.
Piyasaya sürülmesinden neredeyse iki yıl sonra, 1.1747 dolar olan euro, yüzde 30 değer kaybederek 0.8240 dolara gerilemiş ve ECB acil durum önlemleri alarak euronun daha fazla değer kaybetmesini engellemişti. Uzmanlar, borç krizinin euro projesinin hatalarını gösterdiğini söylerken euro, ECB’nin olumsuz faiz oranları gibi aldığı çeşitli önlemleri sayesinde 2008 ekonomik krizini atlatabilmişti.
EURONUN KURTARICISI SÜPER MARİO
Kamuoyunda “Süper Mario” diye bilinen, ECB Başkanı Mario Draghi, 2012 yılında bankanın euroyu kurtarmak için “ne gerekiyorsa yapacağını” söylemesinin ardından euroyu kurtaran kişi unvanını almıştı.
Bazı uzmanlar bankanın esnekliğinin herhangi bir olası ekonomik krizle başa çıkabileceğini ve son 20 yılda yaşanan finansal kargaşanın ECB’yi olası krizler için hazırladığını düşünüyor. Bazı uzmanlar ise 19 üye ülkenin dayanıklı bir mali politika ve olası gerilemeler için gerekli politik reformlar için yeterince çabalamadığı görüşünü savunuyor.
EURO’NUN KISA TARİHİ
2002 yılında kullanılmaya başlansa da, euronun temeli 1995 yılında gerçekleşen Avrupa Konseyi toplantısında atıldı. Yeni bir Avrupa Para Sistemi’nin kurulmasına imkan tanıyan bu para biriminde, dünyanın en güçlü ülkeleri arasında olan İngiltere yer almıyor. İngiltere’nin euro kullanmamasının nedeni olarak birçok sebep sıralansa da işin özü Sterlin’in hala güçlü bir para birimi olması.
1997 yılında Amsterdam Zirvesi’nde Avrupa Birliği’ne üye devletlerin bütçe alanındaki disiplin kurallarına kalıcı olarak uyum sağlamalarını hedefleyen İstikrar ve Büyüme Paktı’nın oluşturulması teyit edildi.
17 Kasım 1997 tarihli ECOFIN (üye devletlerin ekonomi ve maliye bakanlarının katılımı ile oluşan konsey) toplantısında euro banknotlarının ve madeni paralarının 01 Ocak 2002 yılında fiilen tedavüle sokulması kararlaştırıldı. Euro konseyinin kurulmasıyla birlikte Avrupa Birliği’ne üye olan ülkeler artık tek bir para birimi etrafında toplandı.
1998 yılında Brüksel’de bir araya gelen AB üyeleri hangi üyelerin euro para birimine geçeceğine karar verdi. Bu ülkelerin kullandıkları para birimleri karşılıklı sabit kur oranları kararlaştırıldı. Yapılan Maastricht anlaşmasıyla birlikte kriterlere uyum sağlayan ülkeler Euro’ya geçmeye hak kazandı. Bu ülkeler, Almanya, Avusturya, Belçika, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İtalya, Lüksemburg ve Portekiz oldu. Bu tarihten itibaren euro artık Avrupa Birliği’nin resmi para birimi oldu.
