Milyonlarca Ortodoks Hristiyan, Hz. İsa’nın doğumunu yani Noel’i Batı’daki dindaşlarından yaklaşık iki hafta sonra kutluyor.
Rusya, Gürcistan, Ermenisten, Belarus, Mısır, Sırbistan, Etiyopya ve Kazakistan gibi ülkeler 6 Ocak’ı 7 Ocak’a bağlayan geceyi Noel olarak kabul ederken, Batı Avrupa’da bu kutsal gün 25 Aralık’ta kutlanıyor.
FARKLI TAKVİMLERİ KULLANIYORLAR
Katoliklerle Ortodokslar arasındaki Noel tarihine ilişkin farklılık, iki tarafın farklı takvimleri benimsemesinden kaynaklanıyor.
Bugün dünyada en yaygın olarak kullanılan Gregoryen Takvimi, yani Miladi Takvim, Katolik Kilisesi’nin ruhani liderlerinden Papa XIII. Gregorius tarafından 1582 yılında uygulanmaya konuldu.
Paskalya Bayramı’nın ilkbahar ekinoksuna denk gelmesi için benimsenen takvime göre Noel de 25 Aralık’a denk geliyor.
Rum Ortodoks Kilisesi haricindeki Ortodoks Hristiyanlarsa, M.Ö. 46 yılında Jül Sezar’ın yaptırdığı Jülyen Takvimi’ni takip ettiklerinden Noel’i Katoliklerden 13 gün sonra yani 6-7 Ocak’ta kutluyor.
1923 yılından bu yana Miladi Takvimi benimseyen Yunanistan, Kıbrıs ve Bulgaristan’daki Rum Ortodoks Kilisesi’nin yanı sıra Kudüs’teki Ortodokslar da Noel’i 25 Aralık olarak kabul ediyor.
EPİFANİ BAYRAMI
Epifani, Hz. İsa’nın mesih olduğunu müjedeleyen yıldızın belirmesiyle üç kralın peygamberi ziyaret ettiği ve vaftiz edildiği gün olarak kabul ediliyor.
Miladi Takvimi benimseyen Hristiyanlara göre Epifani Bayramı, Ortodoksların Noel’i kutladığı 7 Ocak’a denk gelirken, Jülyen Takvimi’ni benimseyen Hristiyanlar ise Epifani Bayramı’nı 19 Ocak’ta kutluyor.
Epifani Bayramı dolayısıyla Hz. İsa’nın vaftiz edilişini sembolize eden “denizden haç çıkarma” törenleri düzenleniyor. Törende, bir din adamı tarafından buz gibi sulara atılan haçı çıkarmak için Hristiyan gençler birbiriyle yarışıyor ve haçı çıkarmayı başaran kişinin bir yıl boyunca hastalık yüzü görmeyeceğine inanılıyor.
Doğu Avrupa’daki Hristiyanlar, geleneksel olarak 6 Ocak’ta, gökyüzünde ilk yıldız belirene kadar oruç tutuyor.
12 HAVARİYİ TEMSİLEN 12 ÇEŞİT YEMEK
Noel arifesinde kurulan alkolsüz ve et ağırlıklı geleneksel sofralar ise Hz. İsa’nın 12 havarisini sembolize eden 12 çeşit yemekten oluşuyor.
7 Ocak, yani Noel günü kilise ziyareti ile başlıyor. Bazı Ortodokslar Noel arifesinde gece yarısı ayinine katılıyor.
Katoliklerin aksine Noel’de hediyeleşmek Ortodokslarda pek rastlanan bir gelenek değil. Ortodokslar genellikle 19 Aralık’taki Aziz Nikolas gününde veya yılbaşında sevdiklerine hediye veriyor.
Günlük hayatta Miladi Takvimi kullanan Ortodoksların çoğu dini günlerini ise Jülyen takvimine göre belirliyor.
