Salgın tehdidi sebebiyle sokağa çıkamayan veya iş yeri kapanan birçok işçi ücretsiz izin baskısı altında bırakılıyor. İktidar çözümü ‘kısa çalışma ödeneği’nde ararken, işsizlik sigortası hakkı bulunmayanlar bu imkandan da mahrum kalıyor.
BOLD – AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan koronavirüsle mücadele sürecinde faaliyetine ara veren işyerlerindeki işçiler için ‘kısa çalışma ödeneğinin’ devreye sokulacağını açıkladı.
ÖDENEK DAYATMAYLA KARŞILAŞABİLECEKLERE ÇÖZÜM OLABİLİR
BBC Türkçe’den Fundanur Öztürk’e konuşan uzmanlar, ödeneğin ücretsiz izin veya işten çıkarılma dayatmasıyla karşılaşabilecek işçilere çözüm olabileceğini söylüyor.
Türkiye’de koronavirüs taşıdığı tespit edilen vaka sayısının giderek arttığı bu günlerde, iş dünyasında birbirinden farklı uygulamalar hayata geçiriliyor.
‘İLLA DA İŞE GELECEKSİN’ DİYENLER DE VAR
Koronavirüs tehdidine karşı işçilere ücretsiz izin kullanmak veya işe gelmediği günleri yıllık izin saymak gibi seçeneklerin sunulduğu, bazı işyerlerinin ise ücretsiz izni bile masaya getirmeyip çalışanların işe gelmesini şart koştuğu ifade ediliyor.
OTEL ÇALIŞANLARI MAĞDUR EDİLİYOR İDDİASI
Beyoğlu Otel Emekçileri Dayanışma Ağı, “Birkaç gündür otel çalışanları işten atılıyor, ücretsiz izin dayatmasına maruz kalıyor ya da iyi ihtimalle yıllardır kullandırılmayan veya daha sonra kullanmayı planladıkları yıllık izinleri kullandırılıyor” diyerek basın açıklaması yaptı.
RESTORAN ZİNCİRİ 6 AYI DOLDURMAYANI ÇIKARTIYOR MU?
HDP İstanbul Milletvekili Ahmet Şık Twitter paylaşımında, bir restoran zincirinin çalışanlarına 15 gün süreyle ücretsiz izin dayatmasında bulunduğunu ve 6 ayını doldurmamış personeli işten çıkardığını iddia etti.
İKİ TARAFIN DA RIZASI GEREKİYOR
Ücretsiz izin, işveren ve işçinin anlaşarak bir süreliğine iş sözleşmesini askıya alması demek. Bunun için iki tarafın da rızası gerekiyor.
KABUL ETMEZSE FESİH SONRASINDA KIDEM TAZMİNATI
Peki işçiler, ücretsiz izni reddetme halinde işten çıkarılma ile karşı karşıya kalırsa ne olacak?
Ankara Üniversitesi’nden Doç. Dr. Gaye Burcu Yıldız şöyle anlatıyor:
“İş Kanunu 24 ve 25. maddelerinde düzenleniyor: İş zorlayıcı sebepten durduysa, işveren ilk hafta işçiye yarım ücret öder. Arkasından sözleşmeyi askıya alma seçeneği, taraflar anlaşırsa gerçekleşir. İşçi kabul etmezse sözleşme feshine gidip varsa kıdem tazminatı hakkını alabilir.”
HAK VAR AMA HEMEN SONUÇLANMASI MÜMKÜN DEĞİL
Avukat Ceren Kalay Eken de, “Aslında İş Kanunu’nda işverenin ücretsiz izin hakkı diye bir düzenleme yok. Ancak şu günlerde dayatma şeklinde olacaktır. İşçilerin itiraz ve dava hakları var ama hemen sonuçlanması maalesef söz konusu değil.”
Salgın hastalık, işverenin ya da herhangi birinin alacağı önlemlerle ortadan kaldırılabilecek bir tehlike olmadığı için zorlayıcı sebep şeklinde değerlendiriliyor.
BAŞVURUYU İŞKUR YÖNETİM KURULU DEĞERLENDİRİYOR
Bir işyerinde zorlayıcı sebep yüzünden iş durduysa ve en az
4 hafta sürecekse işverenler kısa çalışma kararı için İŞKUR’a başvurabiliyor. Başvuruyu İŞKUR Yönetim Kurulu değerlendiriyor.
Erdoğan’ın ‘Kısa çalışma ödeneğini devreye sokacağız’ açıklaması, koronavirüs sebebiyle iş durduran birçok işyerinin İŞKUR’a başvurabileceği ihtimalini doğuruyor.
SADECE BELLİ SÜRE ÇALIŞIP PRİM ÖDEYENLER FAYDALANIYOR
Doç. Dr. Yıldız, sonrasında işleyecek süreci şu şekilde anlatıyor:
“Virüs sebebiyle işin tamamen durduğu ya da önemli ölçüde azaldığı halde, işverenin kısa çalışma talebi onaylanırsa, işçiye ‘kısa çalışma ödeneği’ kapsamında işsizlik fonundan para ödenir. Sadece işsizlik sigortasından yararlanma hakkı bulunan yani belli süre çalışmış ve pirim ödemiş işçiler bundan yararlanabilir.”
UZAKTAN ÇALIŞMA SEÇENEĞİ DEĞERLENDİRİLMELİ
Öte yandan bazı sektörlerde uzaktan çalışma imkanı bulunduğunu hatırlatarak ilk bu seçeneğin denenmesi gerektiğini vurguluyor:
“İşin niteliğine göre farklılaşır fakat işçinin uzaktan çalışıp tam ücret alma imkânı varsa ücretsiz izinden önce bu hakkını kullanabilmesi gerekiyor. Evden veya uzaktan çalışma seçeneğinde ücrette düşüş yapılamaz. Toplum sağlığını ve de işçinin ücret güvenliğini korumak gerekiyor.”
YURT DIŞINDAN DÖNENLER İÇİN DE AYNI DURUM GEÇERLİ
Yetkililer bu süreçte yurt dışından dönenlerin 14 gün evden çıkmaması gerektiğini belirtiyor.
Yıldız, iş sebebiyle yurt dışına çıkmış birinin Türkiye’ye döndüğünde uzaktan ve tam ücret şeklinde çalışması gerektiğini söylüyor:
TURİSTİK SEYAHAT İSE YILLIK İZİN DEVREYE GİREBİLİR
“İşveren, işçisini iş için yurt dışına gönderdiyse döndükten sonraki 14 günü ücretsiz izin ya da yıllık izin olarak kullandıramaz. Eğer işçi turistik amaçlı gittiyse sonrasındaki 14 günü yıllık izinden saymak veya uzaktan ve tam ücret şeklinde çalışma düşünülebilir.”
https://boldmedya.com/2020/03/18/alman-gercekciligiyle-koronavirus-anlatimi/