CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, TBMM’deki bütçe görüşmeleri sırasında yaptığı konuşma Türkiye gündemine damga vurdu. Kılıçdaroğlu’nun konuşmasını popüler yapan konu, 5 iş adamının mal varlıklarının kamulaştırılacağına ilişkin vaadiydi.
BOLD – Muhalefet partilerinin 5’li Çete olarak tanımladıkları iş adamları, AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iktidarı döneminde neredeyse tüm büyük kamu ihalelerini alan isimler.
turkishminute.com’un haberine göre bu iş adamları; Cengiz Holding’in patronu Mehmet Cengiz, Limak İnşaat’ın patronu Nihat Özdemir, MNG Holdingin patronu Mehmet Nazif Günal, Kolin İnşaatın sahibi Naci Koloğlu, Kalyon İnşaatın sahibi Cemal Kalyoncu.
Dünya Bankası verilerine göre dünyada altyapı yatırımlarında en fazla ihale alan ilk 10 şirketten 5’i Türkiye’de bulunuyor. Bu şirketler, Türkiye’de 5’li çete olarak anılan şirketler.
5 şirket, son 4 yılda kamudan 30 milyar dolar altyapı ihalesi aldı. Bu rakam toplam ihalelerin yüzde 30’una denk geliyor. Geri kalan ihaleleri ise 20 bin 851 şirket bölüştü.
Muhalefet partileri, 5 iş adamının aldığı ihalelerde yolsuzluk yapıldığını ve bu iş adamlarının aynı zamanda Türkiye’nin en çok vergi kaçıran isimleri olduğunu iddia ediyor.
HAZİNE GARANTİLİ İHALELER
5 firmanın, devletten aldığı ihalelerde dikkat çeken kısım, Hazine garantili olmaları.
Otoyol, köprü ve havalimanı ihalelerinde devlet, ihaleyi alan şirketlere net gelir garantisi veriyor. Bunlardan en bilineni yeni İstanbul Havalimanı.
Yeni havalimanı için verilen yıllık yolcu garantisi sayısı her yıl yükseliyor ve sözleşmenin 12. yılında yıllık 130 milyona ulaşıyor. Ancak İstanbul Havalimanı yıllık 6 milyon yolcu sayısını geçemedi.
İstanbul Boğazı’ndaki 3. Köprü de yolcu garantili olarak ihale edildi. Devlet, 3. Köprüden günde 135 bin araç geçişini garanti etti. Garanti edilen tutarın altında araç geçmesi durumunda aradaki fark Hazine’den karşılanıyor. 2019 yılında yeterli araç geçmediği için köprünün işletimini yapan firmaya Hazine’den, 1.6 milyar TL ödendi.
ERDOĞAN’A EN YAKIN İSİM MEHMET CENGİZ
5 firma arasında Erdoğan’a en yakın isim Cengiz Holding’in patronu Mehmet Cengiz.
Erdoğan iktidarından önce yerel bir inşaat firması olan Cengiz İnşaat, Erdoğan iktidarıyla birlikte holdinge dönüştü. Cengiz İnşaat, Dünya Bankası verilerine göre dünya çapında kamudan ihale alan en büyük üçüncü kuruluş.
Buna karşın Cengiz Holding, Türkiye’de vergi sıralamasına girmiyor. Erdoğan hükumetinin Cengiz Holding’in vergi borçlarını defalarca silmesi de muhalefetin gündeminde.
Maliye Bakanlığı verilerine göre Cengiz Holding’in 2006’dan günümüze 2 milyar TL’lik vergi borcu silindi. Cengiz Holdingin kamudan aldığı ihale toplamı 19 milyar TL.
YOLSUZLUKLARLA ANILIYORLAR
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, uzun süredir bütün büyük ihalelerin 5 büyük iş adamına verildiğini ve ihalelerin önceden bu iş adamlarına verileceğinin belli olduğunu söylüyor. Türkiye’nin geçmişten beri en büyük kuruluşları olan Koç Holding, Sabancı Holding ve Ülker Holding, Erdoğan dönemindeki büyük ihalelerden pay alamadı.
Erdoğan’ın korumasındaki 5 iş adamından dördüne yönelik 2013 yılında yolsuzluk soruşturması başlatılmış, ancak soruşturmayı yürüten tüm polis ve savcılar Erdoğan’ın baskısıyla görevden alınmıştı.
Şu an söz konusu yolsuzluk soruşturmasını yürüten polislerin çoğunluğu tutuklu durumda.