AKP, “Kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanının önlenmesine ilişkin kanun teklifi”ni Meclis Başkanlığı’na sundu. Cumhurbaşkanına ‘mal varlığını dondurma yetkisi’ verilirken, düzenleme ile İçişleri Bakanının da yetkileri artırılacak.
BOLD – AKP’den 45 milletvekilinin imzasın taşıyan “Kitle İmha silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin kanun Teklifi” dün TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Düzenlemeyle 6 ayrı kanunda ve 43 maddede değişiklik yapılması planlanırken Cumhurbaşkanı ve İçişleri Bakanının yetkileri genişletiliyor.
Cumhuriyet’in haberine göre hazırlanan teklif, OECD bünyesindeki uluslararası para aklama ve terörizmin finansmanı ile mücadele kuruluşu FATF’nin (Mali Eylem Görev Gücü-Financial Action Task Force), Türkiye ile ilgili 2018 yılı verilerine dayanarak hazırladığı raporla doğrudan ilgisi bulunuyor. 2019’da paylaşılan 238 sayfalık FATF raporunda Türkiye için 40 öneri bulunuyordu. FATF, Türkiye’nin coğrafi konumu nedeniyle insan, göçmen, uyuşturucu ve yakıt kaçakçılığı riski ile terör saldırısı tehdidinin yüksek olduğu bir ülke olduğuna da dikkat çekiyordu. Raporda, Türkiye’nin kara para aklamaya ve terörün finanse edilmesine karşı mücadelede ciddi eksiklikleri bulunduğu belirtilerek, “standartlarını yükseltmesi” uyarısı yapılmıştı. Raporda, Türkiye’nin bazı terör şüphelilerini yargıladığı ancak savcıların bu konuya yeterince önem vermediği savunulmuştu. Bu nedenle, Türkiye’nin bir yıllığına izleme sürecine girdiği, 2021 yılı sonuna kadar kriterler yerine getirilmezse “gri listeye” alınacağı açıklanmıştı. Gri listede halen Pakistan, Yemen ve Moğolistan gibi ülkeler bulunuyor.
GEREKÇE ‘TERÖR’
AKP’nin “terörizmin finansmanı ile mücadele” gerekçesiyle hazırladığı kanun teklifi ile Cumhurbaşkanı’na ‘mal varlığını dondurma yetkisi’ verilmesi öngörüldü. Teklif AKP’nin istediği şekliyle yasalaştığı takdirde, Cumhurbaşkanı, “tavsiye” üzerine Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yaptırım listesine alınan kişi ve kuruluşların hesapları ile bu kişi ve kuruluşlarla dolaylı olarak ilişkisi bulunan ya da onun adına hareket eden hesapları dondurabilecek.
YENİ KOMİSYON OLUŞTURULACAK
Kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak Denetim ve İşbirliği Komisyonu (DİK) oluşturulacak. DİK, her kişi ve kurumdan belge talep edilecek ve bunların verilmesi zorunlu olacak. “Makul sebeplerin varlığı” halinde DİK, yaptırım kararı verilmesi için Cumhurbaşkanı’na öneride bulunabilecek. DİK gizlilik esasına göre çalışacak ve yılda en az iki kez toplanacak.
16 YIL HAPİS VE 50 MİLYON TL CEZA
Düzenlemeye göre faillere 1 yıldan 16 yıla kadar değişen hapis cezaları verilebilecek. Yasak eylemler bir şirket, dernek veya vakıf tarafından işlenmesi halinde ise 10 bin TL’den 50 milyon TL’ye varan idari para cezası gündeme gelecek.
YARDIM TOPLAMAYA VE DERNEKLERE YENİ DÜZENLEME
İnternet üzerinden izinsiz yardım toplama ile yurt içi ve yurt dışı izinsiz yardım toplamaya da bazı sınırlar getirilecek. Yardım konusunda İçişleri Bakanlığı denetçilerinin yetkileri de artırılacak. Ayrıca yüzbinlerce lirayı bulan cezalar kesilebilecek.
YABANCI DERNEKLERE DE DENETİM
Düzenlemeyle yabancı dernekler ile merkezleri yurt dışında bulunan dernek ve vakıflar da İçişleri Bakanlığı denetimine girecek. Kamu haklarından geçmişte yasaklanmış olanlar geçmiş cezaları affedilmiş olsa bile; terör suçluları ile uyuşturucudan ceza alanlara dernek-vakıf başkanı olma yasağı getirilecek. Dernekler her yıl denetlenecek. Yurt dışı yardım kampanyaları için mülki amire bildirim yapılacak.
AVUKATLAR DA DÜZENLEMEDE
Avukatlar da düzenleme kapsamında bildirimle yükümlü kılınacaklar. Bildirim yükümlülüğüne uymayanlara verilen 5-10 bin TL’lik cezalar ise 30-50 bin TL seviyesine yükseltilecek. Finans kuruluşunun gerekli bildirimde bulunmaması halinde ise verilecek ceza işlem tutarının yüzde 5’inden az olamayacak.
AKLAMA SUÇUNA GİZLİ SORUŞTURMACI
Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’da yapılacak değişiklikle, aklama suçunun örgüt faaliyeti içerisinde işlenip işlenmediğine bakılmaksızın “gizli soruşturmacı” görevlendirilebilecek.
ŞİRKETLERE ELEKTRONİK ORTAM MECBURİYETİ
Teklifle Türk Ticaret Kanunu’nda da değişiklik yapılacak. Değişiklik yasalaşırsa, Ticaret Bakanlığı, “pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinin elektronik ortamda tutulmasını zorunlu” kılabilecek. Şirket hisse değişimlerine de sıkı takip getirilirken, hamiline yazılı pay sahibi olanların 31 Aralık 2021’e kadar Merkezi Kayıt Kuruluşu’na (MYK) bildirimde bulunacak.
BM’NİN IŞİD KARARI YASADA
Değişiklikle, BM Güvenlik Konseyi’nin 2015 yılında aldığı 2253 sayılı kararı da listelenecek kişi ve kuruluşların tasarrufundaki malvarlıklarının dondurulması kararı da Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında kanun kapsamına alınıyor. Böylece tüm devletlerin DAEŞ, El Nusra gibi terör örgütlerine yönelik malvarlığını dondurma kararları çok daha hızlı uygulanabilecek.
CUMHURBAŞKANI’NA YENİ YETKİLER
Bugünkü yasada Cumhurbaşkanı’na tanınan yetkiler de artırılacak. BM Güvenlik konseyi kararlarına göre malvarlığı dondurma karaları Cumhurbaşkanı kararının Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla birlikte uygulanıyordu. Yasada yapılacak değişiklikle listeden çıkarılan kişilerle ilgili malvarlığı dondurma kararının kaldırılması kararı da doğrudan Cumhurbaşkanına tanındı. Ayrıca getirilen yeni düzenlemeyle, “Değerlendirme Komisyonunun önerisi üzerine Cumhurbaşkanı tarafından kişi kuruluş ve organizasyonların Birleşmiş Milletler Güvenlik konseyinin kararları ile bu kararlara dayanılarak çıkarılan müteakip kararlar uyarınca malvarlığının dondurulmasına ilişkin oluşturulan listede eklenmesi ve bu makul sebeplerin ortadan kalkması halinde listelerden çıkarılması Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne teklif edilebilir, Cumhurbaşkanının teklifi Dışişleri Bakanlığı tarafından Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne bildirilmesi” sağlanacak.
YETKİ İKİ BAKANLIK VE ANKARA AĞIR CEZA MAHKEMESİNDE
Değişiklikle, terör örgütlerinin Türkiye’deki malvarlıklarının dondurulması ile ilgili yeni uygulamalar da getiriliyor. Buna göre mahkeme terör örgütü olduğuna kesin olarak karar verdiğinde “makul sebeplerin varlığına istinaden” Türkiye’deki kişi ve kuruluşların malvarlığının dondurulması kararı Değerlendirme Komisyonunun önerisi üzerine Hazine ve maliye Bakanı ile İçişleri Bakanı tarafından birlikte karar verilecek. Malvarlığı dondurma kararı verilmesi halinde derhal uygulanacak. 48 saat içinde Hakimler ve Savcılar Kurulu’nun belirleyeceği Ankara Ağır Ceza Mahkemesi onayına sunulacak. Mahkeme 5 gün içinde dondurma kararını devamı ya da kaldırılması yönünde karar verecek. Daha sonra malvarlığı dondurma kararları 6’şar aylık dönemlerle incelenecek. Bu kişiler hakkında ayrıca suç duyurusunda bulunulacak.
Malvarlığının dondurulması kararının gereğini yerine getirmeyen kişinin, tüzel kişi temsilcisi olması halinde 10-100 bin TL para cezasından vazgeçilecek. Kanun değiştiğinde bu kişilere artık 1-3 yıl arası hapis cezası ve ayrıca adli para cezası verilecek. Kararı yerine getirmeyen kişi Fon sağlayan veya finansal hizmet veren bir kişiyse ayrıca 2 milyon TL’ye kadar para cezası de ödeyecek.