15 Temmuz’dan sonra askeri öğrencilerin maruz kaldığı hukuksuzluklar, 1980 darbesinde yaşı büyültülerek idam edilen Erdal Eren’e yapılanları hatırlattı.
BOLD ANALİZ – 12 Eylül 1980 askeri darbesinin üzerinden 41 yıl geçti. O dönemde yapılan hak ihlalleri, işkenceler, idamlar hiçbir zaman unutulmadı. 15 Temmuz’dan sonra da birçok insan haksızlığa maruz kaldı. Özellikle askeri öğrenciler…
16 yaşındayken tutuklanan Erdal Eren, 12 Eylül’de yaşı 18 yapılarak idam edildi. 15 Temmuz’da darbeye katıldıkları iddiasıyla tutuklanan 350’den fazla askeri öğrenciye müebbet hapis cezası verildi. Aradan 5 yıl geçti. 15 Temmuz gecesi 13-14 yaşında olan askeri öğrenciler topluca gözaltına alınmaya başladı.
TESPİT EDİLEBİLEN GÖZALTI KARARLARI
2021 yılı başından itibaren, tespit edebildiğimiz 725 eski öğrenci hakkında gözaltı kararı çıkarıldı. Buna göre;
13 Ocak 2021’de 200,
6 Şubat’ta 2,
20 Nisan’da 47,
23 Mart’ta 38,
28 Mayıs’ta 1,
5 Haziran’da 10,
8 Haziran’da 40,
12 Temmuz’da 143,
13 Temmuz’da 27,
3 Ağustos’ta 33,
6 Ağustos’ta 36,
12 Ağustos’ta 3
ve son olarak 7 Eylül’de 145 askeri öğrenci hakkında gözaltı kararı çıkarıldı. Darbe bahanesiyle fişlenen öğrencilere sorgularında 15 Temmuz’a dair ise bir şey sorulmadı.
15 Temmuz’dan sonra 19-20 yaşlarında 350’den fazla askeri öğrenci darbeye katıldıkları iddiasıyla müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Mahkemelerde aksi ispat edilse de karar verilirken bunların hiçbiri dikkate alınmadı.
12 EYLÜL’ÜN BİLANÇOSU
15 Temmuz’dan sonra hapis yatan yazar Mehmet Altan “12 Eylül Sessizliği” yazısında 12 Eylül’ün bilançosuna dair verdiği bilgiler şöyleydi:
“Dönemin devlet yöneticilerinin emri ile ‘anarşist’ ilan edilen 1 milyon 683 bin kişi fişlendi. Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından açılan 210 bin davada 230 bin kişi yargılandı, 7 bin kişi için idam cezası istendi ve 517 kişiye idam cezası verildi. Haklarında idam cezası verilenlerden 50’si asıldı. 71 bin kişi, Türk Ceza Kanunu’nun 141, 142 ve 163. maddelerinden, 98 bin 404 kişi, örgüt üyesi olmak suçundan yargılandı.
388 bin kişiye pasaport verilmedi. 30 bin kişi sakıncalı olduğu için işten atıldı. 14 bin kişi yurttaşlıktan çıkarıldı. 30 bin kişi siyasi mülteci olarak yurtdışına gitti. 300 kişi kuşkulu bir şekilde öldü. 171 kişinin işkenceden öldüğü belgelendi. 937 film sakıncalı bulunduğu için yasaklandı. 23 bin 677 derneğin faaliyeti durduruldu. 3 bin 854 öğretmen, üniversitede görevli 120 öğretim üyesi ve 47 hâkimin işine son verildi.
Cezaevlerinde toplam 299 kişi yaşamını yitirdi. 144 kişi kuşkulu bir şekilde öldü, 14 kişi aynı dönem yapılan açlık grevlerinde öldü, 16 kişi -kaçarken- vuruldu, 95 kişi çatışmada öldü, 73 kişiye -doğal ölüm raporu- verildi, 43 kişinin -intihar ettiği- bildirildi. 400 gazeteci için toplam 4 bin yıl hapis cezası istendi. Gazetecilere 3 bin 315 yıl 6 ay hapis cezası verildi. 31 gazeteci cezaevine girdi. 300 gazeteci saldırıya uğradı. 3 gazeteci silahla öldürüldü. Gazeteler 300 gün yayın yapamadı. 39 ton gazete ve dergi imha edildi.”
Askeri öğrencinin savunması: Örgütle irtibatı olsaydı disiplin dosyası kabarık olmazdı