Libya’da 24 Aralık’ta yapılması planlanan başkanlık ve meclis seçimleri ertelendi. Yüksek Seçim Komisyonu, seçimlerin 24 Ocak’ta yapılmasını planlıyor. 6 yıldır iç savaşla mücadele eden ülkede yaşanan şiddet ve iç karışıklığı sonlandırmak için bir yıldır sürdürülen barış süreci, seçimin ertelenmesiyle tehlike altında.
BOLD ANALİZ – Libya Ulusal Yüksek Seçim Komisyonu, 22 Aralık’taki açıklamasında, 24 Aralık’ta düzenlenmesi planlanan başkanlık seçimlerinin 24 Ocak 2022’ye ertelenmesi önerisinde bulunmuştu. Bu açıklamanın hemen ardından Libya Parlamentosu Yüksek Seçim Kurulu da başkanlık ve parlamento seçimlerinin ertelendiğini resmi olarak açıklamıştı. Seçimlerin ertelenmesine yasal anlaşmazlıklar ve aday listesindeki belirsizlikler gerekçe gösterilmişti.
PARLAMENTO SEÇİM TARİHİ İÇİN TOPLANACAK
Ertelenen seçimle ilgili gözler yeni takvimde. Parlamentonun bugün (pazartesi) toplanarak yeni bir tarih belirlemek için oturum düzenlemesi bekleniyor.
Ertelenen seçimlerin 24 Ocak’ta yapılabileceği belirtiliyor ancak Halife Hafter güçlerinin destek verdiği doğuda etkin Temsilciler Meclisi’nin daha da ileri bir tarihi isteyebileceği iddia ediliyor.
Trablus ile doğudaki Tobruk cephesi, yeni devlet başkanının ve parlamentonun hangi yetkilere sahip olacağı ve seçimlerde kimlerin aday olabileceği gibi seçim kuralları üzerinde uzlaşıya varamamış durumda.
BARIŞ SÜRECİ TEHLİKE ALTINDA
6 yıldır iç savaşla mücadele eden Libya’da yaşanan şiddet ve iç karışıklığı sonlandırmak için son aylarda sürdürülen barış süreci, seçimin ertelenmesiyle tehlike altında. Siyasi gerilimle birlikte güvenlik konusunda da kaygılar artmaya başladı.
Seçim sürecinin çöküşü ve henüz kararlaştırılmış yeni bir tarihin açıklanmamasının Libya’da tekrar çatışmalara yol açabileceği ve ülkeyi ikiye bölen Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi ve Trablus’taki Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) arasındaki ateşkesin bozulmasına neden olabileceği konusunda endişeler var.
Aynı zamanda Mart ayında BM öncülüğünde ülkeyi seçime kadar yönetmek üzere seçilen ve Eylül ayında Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi’nin güvenoyunu çekmesinden bu yana hassas bir konumda olan geçiş konseyinin geleceği de tehlike altında.
ÇİFT KUTUPLU YAPI VE YABANCI GÜÇLER
Libya’da geçen yıl varılan uzlaşmaya rağmen ülkedeki çift kutuplu yapı kırılamadı. Doğuda Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi ve Trablus merkezli Geçiş Hükumeti, ülkede iki farklı yönetim yapısı olarak varlığını koruyor.
Ülkedeki diğer ciddi bir sorun ise yabancı güçler. Türkiye’nin Libya’ya taşıdığı Suriyeli paralı savaşçılar ve Rus Wagner Grubu’na balı paralı askerler istikrarsızlık unsuru olarak varlığını sürdürüyor.
Libya Ulusal Mutabakat Hükumetile ile Kasım 2019’da yapılan anlaşma ile ülkeye gönderilen Türk askerlerinin çekilmesi konusunda da çağrılar yapılıyor.
SEÇİMLERE KADAR GEÇİŞ HÜKUMETİ
Libya’da 2014’ten bu yana devam eden iç savaşın tarafları arasında, 23 Ekim 2020’de Birleşmiş Milletler (BM) öncülüğünde kalıcı ateşkes imzalanmış, Kasım ayında bir araya gelen siyasi temsilciler ise seçimin 24 Aralık 2020’de yapılması konusunda anlaşmıştı.
Bu yıl Şubat ayında da 75 temsilciden oluşan Libya Siyasi Diyalog Forumu, BM öncülüğünde seçime kadar ülkeyi yönetecek dört kişilik geçiş konseyi seçmişti.
Başkanlık Konseyi’nin yeni lideri Muhammed Yunus el Menfi, Başbakan da Abdulhamid Muhammed Dibeybe olarak açıklanmıştı. Konsey’de eski Başkanlık Konseyi Başkan Yardımcısı Musa el Koni ve Abdullah Hüseyin el Lafi de yer alıyor.
Hem ateşkes sürecinde Cenevre’de yapılan askeri görüşmeler, hem de Tunus’ta yeni seçim tarihinde uzlaşılan siyasi görüşmeler, BM Genel Sekreteri’nin Libya Özel Temsilci Yardımcısı Stephanie Williams’ın öncülüğünde yapıldı.
TARTIŞMALI ADAYLAR
Seçim kurallarının ne olacağı ve bu kuralları kimin uygulayacağı konusundaki belirsizlikler, birçok tartışmalı adayın sürece dahil olabilmesine neden oldu.
Bunlar arasında Libya Ulusal Ordusu lideri General Halife Hafter, Muammer Kaddafi’nin oğlu Seyfülislam Kaddafi ve Başbakan Abdülhamid Dibeybe bulunuyor.
Halife Hafter, askeri görevi bulunduğu için seçimlerde aday olamıyordu. Ancak Hafter aday olabilmek için Eylül ayında askeri görevini askıya aldığını açıkladı.
Geçiş hükumetinde yer alan isimlerin de aday olması geçen yıl varılan uzlaşmaya göre mümkün değildi. Ancak geçiş hükumeti Başbakanı Abdülhamid Dibeybe adaylığını açıkladı.
Bir diğer tartışmalı isim ise Muammer Kaddafi’nin oğlu Seyfülislam Kaddafi.
Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı Emad Sayeh, yaptığı bir açıklamada seçim sürecinde adayların uygunluğu ve nitelikleri konusunda ortaya çıkan anlaşmazlıklarla mücadele edecek altyapının olmadığını ifade etmişti.
Biden imzaladı: ABD, Sincan Özerk Bölgesi’nden ithalatı yasakladı