Türkiye ve İsrail arasında 2007 yılından bu yana en yüksek düzeyli görüşme bugün başlıyor. İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Ankara’da Beştepe Sarayı’nda ağırlanacak.
BOLD – İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, yaklaşık 14 yıllık bir aranın ardından ikili ilişkilerde yeni bir safya açmak üzere Ankara’yı ziyaret ediyor. 2008 yılından bu yana gergin bir dönem geçiren Türkiye ve İsrail, ziyaretle birlikte ilişkilerini normalleştirmeye çalışacak.
İsrail’de cumhurbaşkanlığı çoğunlukla sembolik bir makam olsa da, ülkenin önde gelen siyasetçilerinden olan Herzog’un, daha yüksek profilli diplomatik bir rol üstlendiği değerlendiriliyor.
DOĞU AKDENİZ ÖN PLANDA OLACAK
Erdoğan ve Herzog arasında yapılacak görüşmede, Doğu Akdeniz konusunun önemli başlıklardan biri olacağı öngörülüyor.
Bu bölgede birkaç yıldır süren gerginliğin kaynağında, Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon kaynaklarının boru hattıyla Avrupa pazarlarına taşınması için başlatılan ve İsrail’in önemli bir aktör olduğu East Med (Doğu Akdeniz) Forum’un araştırmaları yatıyor.
Yunanistan ve Güney Kıbrıs’ın İsrail, Mısır, Filistin, Ürdün, Fransa ve İtalya’nın olduğu bu forumda Türkiye yok. Ankara ise “bölgedeki enerji oyununda dışlanamayacağı”, “Türkiyesiz projelerin işlemeyeceği” iradesiyle politika yürütüyordu.
AFP haber ajansının aktardığına göre, İsrailli yetkililer, Erdoğan’ın, İsrail gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıma konusunu gündeme getirebileceğini değerlendiriyor.
Ukrayna krizi, Rusya’nın enerji kaynaklarına bağımlılığı konusunu Avrupa’da büyük tartışma unsuru yaptı.
İki ülke ilişkileri, geçtiğimiz 10 yılda kopma noktasına geldi. Türkiye ve İsrail hala karşılıklı olarak büyükelçi atamış değil.
Dış politikada yalnızlığa gömülen ve ekonomik sorunlarla boğuşan AKP’ yönetimi, 2010’lu yılların başından beri izlediği Ortadoğu politikasından geçen yıl vazgeçmiş ve kavgalı olduğu İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Mısır ve Suudi Arabistan’a ‘zeytin dalı’ uzatmıştı.
AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu konuda Birleşik Arap Emirlikleri ile ilişkileri düzeltirken Suudi Arabistan ve Mısır konusunda bir ilerleme kaydedemedi.
AKP’NİN İNİŞLİ ÇIKIŞLI İSRAİL POLİTİKASI
Erdoğan’ın ikili ilişkilerde en çok ‘U dönüşü’ yaptığı ülkelerin başında İsrail geliyor. Neredeyse ilişkiler her 2 yılda bir 180 derece değişiyor.
AKP, 2009 yılına kadar İsrail ile ilişkileri o kadar sıcak tuttu ki 2006 yılında İsrail Dışişleri Bakanlığı, Türkiye ile ilişkileri ‘mükemmel, kusursuz’ olarak tanımladı.
AKP, ülkeyi ziyaret eden çok az devlet başkanına verdiği TBMM’ye hitap etme ayrıcalığını 2007 yılında İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres’e verdi. O dönemde İsrail ile Filistin arasında yaşanan birçok sorunda Türkiye arabuluculuk rolü üstlendi.
“BENİM TAVRIM MODERATÖREYDİ”
Ancak 2008 yılında ilişkiler İsrail’in Gazze Operasyonu sonrası bir anda gerilmeye başladı. Erdoğan, 2009 yılı Ocak ayında Davos’ta yapılan zirvede 3 yıl önce TBMM’de konuşma imkanı verdiği Peres’e “Sayın Peres benden yaşlısın. Sesin çok yüksek çıkıyor. Biliyorum ki sesinin bu kadar çok yüksek çıkması bir suçluluk psikolojisinin gereğidir. Benim sesim bu kadar yüksek çıkmayacak; bunu da böyle bilesin. Öldürmeye gelince, siz öldürmeyi çok iyi bilirsiniz! Plajlardaki çocukları nasıl öldürdüğünüzü nasıl vurduğunuzu çok iyi biliyorum” dedi.
Ancak Erdoğan programdan bir süre sonra “Benim tavrım moderatöre idi” dedi. Türk Büyükelçisi’nin aktörü olduğu alçak koltuk krizinin ardından İsrail, 2010 yılı Mayıs ayı sonunda Gazze’ye yardım götüren Mavi Marmara gemisine uluslararası sularda operasyon yaparak 10 Türk’ü öldürdü.
ERDOĞAN’IN ‘GEMİCİKLERİ’ İSRAİL’LE TİCARETTE
AKP, 2010 yılındaki Mavi Marmara olayından sonra 2011 yılında diplomatik ilişkilerin seviyesini düşürdü ve İsrail Büyükelçisi’ni sınır dışı etti.
İki ülke arasındaki ilişkiler en alt düzeye indirildi. Ancak İstanbul’dan yayın yapan ‘Shalom’ gazetesi bu dönemde Erdoğan’ın oğlu Burak’a ait gemilerin İsrail’le Türkiye arasında mekik dokuğunu yazdı. Bu dönemde iki ülke arasındaki ticaret hacmi de artış gösterdi.
“GÜNÜN BAŞBAKANINA MI SORDUNUZ?”
15 Temmuz öncesi AKP yönetimi İsrail ile yeniden masaya oturdu. İsrail ile 20 milyon dolar tazminat konusunda anlaşıldı. Anlaşma ile Türkiye, Mavi Marmara için açtığı veya açacağı bütün ulusal ve uluslararası davalardan vazgeçti.
İsrail-Türkiye arasındaki ‘Mavi Marmara anlaşmasının’ gizli ek maddeleri olduğu iddia edildi.
Erdoğan’ın o günlerde anlaşmaya tepki gösterenlere “Türkiye’den böyle bir insani yardımı götürmek için günün başbakanına mı sordunuz?” dedi.
Bu tartışmalı anlaşmanın ardından iki ülke yeniden karşılıklı olarak büyükelçi atadı. Yeni atanan büyükelçiler Tel Aviv ve Ankara’da 2016 sonunda göreve başladı.
İKİ YILDA BİR 180 DERECE DÖNÜŞ
Tam da ilişkiler rayına girmiş denilirken Aralık 2017’de ABD Başkanı Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıdı.
ABD’nin Kudüs’te büyükelçiliğinin açılacağı tarih olan Mayıs 2018’de Filistinlilerin karar tepki için düzenlediği protesto gösterilerinde 60’tan fazla kişi hayatını kaybetti. Türkiye, bu aşamada Tel Aviv’deki büyükelçisi Kemal Ökem’i geri çekti ve bir süre sonra başka bir görev verdi. İsrail’in de merkeze çağırdığı Ankara Büyükelçisi Eithan Naeh’in bir süre sonra görev süresi doldu. Şu an İsrail’in, sadece titr olarak kalsa bile Ankara Büyükelçisi olarak atadığı bir isim yok.
2 yıl aradan sonra İsrail’e yeniden zeytin dalı uzatan Erdoğan 2020 Aralık ayında yaptığı açıklamada, “Gönül arzu eder ki İsrail’le münasebetlerimizi daha iyi noktaya taşıyalım. İsrail ile istihbari noktada münasebetlerimiz zaten kesilmiş değil, devam ediyor” dedi.
7 yılda 2 kez İsrail Büyükelçisini sınır dışı eden Erdoğan, Tel Aviv’e geçen yıl Kültür Müşaviri atadı. Erdoğan, Temmuz ayında da yeni göreve başlayan İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’u telefonla arayarak tebrik etti.
Erdoğan, son olarak geçtiğimiz günlerde İslam Ülkeleri Hahamlar İttifakı’nı (ARIS) özel uçakla Ankara’ya getirdi. Saray’da ağırlanan hahamlar Erdoğan’ın sağlığı için dua etti.
Son olarak Herzog’un geçen yıl Temmuz ayında cumhurbaşkanı seçilmesi sonrası Erdoğan ve Herzog arasında 10’a yakın telefon görüşmesi gerçekleşti.
İSRAİL DIŞİŞLERİ BAKANLARI 13 YIL SONRA TELEFONDA GÖRÜŞTÜ
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İsrailli mevkidaşı Yair Lapid ile Ocak ayında telefonda görüştü.
İsrail medyası, 13 yıl sonra ilk defa iki ülkenin dışişleri bakanının telefonda görüştüğünü aktardı.
Kayda geçtiği kadarıyla iki ülkenin dışişleri bakanları arasında en son telefon görüşmesi 2008 yılında gerçekleşmişti.
https://boldmedya.com/2022/03/08/abdden-ucu-en-cok-bize-dokunan-ambargo-karari-rekor-kiran-fiyatlar-daha-da-artacak/