BOLD ANALİZ – Ukrayna savaşının etkisiyle rekorlar kıran enflasyonu düşürmek için ABD ve Almanya faiz arttırırken, Türkiye faiz indirdi. TCMB’nin bu hamlesi dünya basınında geniş yankı buldu.
SICAK PARA GİRİŞLERİ DOLARDAKİ ARTIŞI SINIRLADI
TCMB’nin beklentinin aksine politika faizini yüzde 14’ten yüzde 13’e indirmesi sonrası dolardaki artış sınırlı kaldı. Karar sonrası dolar/TL 18’in hemen altından 18,15 seviyesine kadar yükseldi. Doların tepkisinin düşük kalmasında son dönemde Türkiye’ye giren sıcak paranın etkisi oldu. Özellikle ilk altı ayda gelen 16 milyondan fazla turistin 15 milyar dolara yakın döviz getirmesi Merkez Bankası’nın elini rahatlattı. Yine bu yılın ilk döneminde 17,5 milyar dolar bavulla para girişi oldu. Akkuyu Nükleer Santrali için Rusya’nın 15 milyar dolarlık kaynak getirmesi de faiz indirimi sonrası dolar kurundaki patlamayı yavaşlattığı yorumları yapıldı.
“FAİZLER DÜŞMÜYOR TAM TERSİNE ARTIYOR”
Seçim kazanmak isteyen Erdoğan’ın talimatıyla Merkez Bankası faizleri indirirken, bankalarda faizlerin düşmediği ünlü ekonomist Prof. Dr. Özgür Demirtaş ortaya koydu. Faiz yalanı adlı videoda hükümetin uyguladığı yeni faiz politikasının başladığı Eylül 2021 ile bugünü karşılaştıran Demirtaş, şu tabloyu paylaştı: “Eylül 2021 Merkez Bankası politika faizi %19 Bireysel kredi faizi %18-20 Şirket yatırım kredi faizi % 20 Devletin aldığı kredi faizi %17. Ağustos 2022 Merkez Bankası politika faizi %14, Bireysel kredi faizi %26-28, Şirket yatırım kredi faizi % 35, Devletin aldığı kredi faizi %23”
“ERDOĞAN KAYBETTİĞİ HALK DESTEĞİNİ KAZANMAK İSTİYOR”
ABD gazetesi Wall Street Journal faiz indirimlerinin Türkiye ekonomisini istikrarsızlaştırdığını ve yüksek enflasyonun Erdoğan’a yönelik halk desteğini zayıflattığını belirtti. Bloomberg’te de ticari kredilerin yıllık faizlerinin yüzde 30’lara dayandığı ve iş dünyasından şikayetlerin geldiği hatırlatılarak “Ekonomiyi krediyle canlandırmak Erdoğan hükümetinin uzun süredir tercih ettiği bir politika” denildi. Erdoğan seçim öncesi faizleri düşürerek, bankaları vatandaşa bol bol kredi vermeye zorlayacak. Piyasayı paraya boğarak üretimi arttırmayı ve istihdamı yükseltmeyi hedefleyen Erdoğan, kaybettiği seçmenleri kazanmaya çalışacak. Ancak bu strateji önümüzdeki dönemde daha çok enflasyon ve daha çok zam olarak geri dönecek.
“BU TARİF FELAKET ANLAMINA GELİYOR”
TD Securities’in gelişen piyasalar bölümü başkanı Cristian Maggio’nun yorumu ise Merkez’in kararının Türkiye’yi yeni krizlere savuracağına işaret etti. Maggio, “Bu kararla Merkez Bankası enflasyon hedeflemesini bir kenara bırakarak büyümeyi destekleme hedefini ortaya koyuyor. Ancak yüzde 80’lik enflasyonla bu tarif sadece felaket anlamına geliyor” uyarısı yaptı.
BANKALARDAKİ DÖVİZLERE YENİ VERGİLER YOLDA
İngiliz haber ajansı Reuters, TCMB’nin Erdoğan’ın talimatıyla hareket ettiğini dikkat çekerek, “TCMB önümüzdeki aylarda faiz indirimlerine devam ettiği takdirde daha sıkı sermaye kontrollerine yöneleceğini tahmin ediyoruz” diye yazdı. Bu ifadeler, AKP Hükumetinin vatandaşın ve şirketlerin bankalarda tuttuğu dövizlerle ilgili radikal kararlar alabileceği olarak yorumlandı. 20 Aralık 2021 tarihinde Kur Korumalı Mevduat sistemini devreye alarak milletin parasını dövizden Türk Lirası’na çevirdi. Hala TL’ye geçmeyen bankalardaki 210 milyar dolarla ilgili yeni vergiler ve stopajlar koymayı planladığı ifade ediliyor.