BOLD – Rusya’nın Avrupa ülkelerinin yaptırımlarına doğalgazı keserek yanıt vermesi, Avrupa ülkelerini enerji krizi ile karşı karşıya getirdi. Bütün ülkeler bu kışı atlatmak için enerji tasarrufu yapmaya yönelik kararlar aldı. AB’den ayrılmış olan İngiltere de “enerji meydan muharebesini” kazanmak için AB ülkeleri ile ortak hareket etme kararı aldı.
BBC’nin haberine göre bu kış Avrupa ülkeleri adeta büyük bir “enerji meydan muharebesine” hazırlanıyor. Rusya’nın doğalgaz sevkiyatını durdurmasıyla ortaya çıkan gaz arzının yetersizliği, tüketiciye yansıyan fiyatları yüzde 200 yükseltebilir. Allianz şirketine göre ise AB genelinde “enerji yoksulu” hanelerin sayısı şimdiden ikiye katlandı. Bütün ülkelerde “resesyon” kelimesi sık sık kullanılmaya başlandı.
HANGİ ÜLKE HANGİ TEDBİRLERİ ALDI
Kovid 19 salgınının başlangıcında olduğu gibi AB ülkeleri önce tek tek ulusal çözümler geliştirmeye çalıştı. AB’nin ekonomik lokomotifi Almanya’da şirketlerin dörtte üçü, hızla yükselen enerji faturaları yüzünden “ciddi sıkıntı” içinde olduklarını bildirdi.
Rusya petrolüne Kıta Avrupası’ndan çok daha az bağımlı olan İngiltere’de bile Ekim ayından itibaren enerji fiyatlarının ortalama yüzde 80 artacağı, bunu Ocak ve Nisan aylarında muhtemel ek artışların izleyeceği açıklandı.
İspanya kamu binalarında havalandırma çalıştırmaya sınırlama getirdi, Almanya kamu taşımacılığında büyük indirimler yaparak insanları özel otomobillerini kullanmaktan caydırmayı denedi.
İtalya’da ise Nobel ödüllü bir fizikçi, makarnanın ocağı söndürdükten sonra da pişmeye devam edeceğini söyleyerek tüketicileri bu yolla enerji ve faturadan tasarrufa çağırınca büyük bir tartışma koptu.
Üye ülkelerden bir kısmı alelacele faturalarını ödemekte güçlük çeken haneler ve işletmelere yardım paketleri hazırladılar. Amaç hem enerji tüketimini azaltmak hem de tüketicilerin faturalarını düşürmekti.
ÜLKELERİN TEK BAŞINA ÇÖZÜMLERİ YETERLİ OLMADI, AVRUPA ORTAK ÇÖZÜME ODAKLANIYOR
Fakat artık Avrupa çapında bir çözüme odaklanılıyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un da dahil olduğu bir kısım Avrupalı politikacı İngiltere’nin de bu plana er ya da geç dahil olması gerektiğini söyledi.
Birlikte çözüme odaklanılmasının bir kaç sebebi var. Salgın sırasında, ortak bir piyasa içerisinde bir ülkenin sıkıntıya düşmesinin diğerlerini de aşağıya çektiği net bir şekilde anlaşılmış oldu. Ayrıca birlikten kuvvet doğduğu da görüldü. İtalya ve Almanya gibi ülkeler kendilerine Cezayir ya da Birleşik Arap Emirlikleri gibi alternatif enerji kaynakları bulmaya çalıştılar. Fakat AB bir bütün olarak, blok halinde bir enerji anlaşması yaptığında, pazarlık gücü çok daha yüksek oluyor. Şu anda Avrupa ülkelerinde gaz fiyatının Asya’nın iki ABD’nin 10 katı düzeyinde olduğu düşünüldüğünde buna ihtiyaçları var.
Bu birliktelik aynı zamanda üye ülkelerin enerji arayışında birbiriyle rekabet ederek fiyat yükseltmesinin de önüne geçmiş olacak. Bütün bunların ötesinde AB ülkeleri samimi olarak ödedikleri yüksek enerji fiyatlarıyla Rusya’nın savaş bütçesini beslemeye son vermek istiyor.
Üye ülkelerin çoğu Rusya’dan enerji ithalatını önemli ölçüde azalttı ama bir AB diplomatının öfkeyle işaret ettiği gibi fiyatların hâlâ çok yüksek oluşuna çare bulamadılar.
AB ENERJİ BAKANLARI YARIN TOPLANIYOR
AB Enerji Bakanları yarın krizle ilgili olarak atacakları adımları görüşmek üzere toplanacak. Birliğin yürütme organı olan Avrupa Komisyonu’nun başkanı Ursula von der Leyen “Rusya enerji piyasamızı manipüle ediyor. Ama bizim de ekonomik gücümüz, siyasi irademiz ve birlikteliğimizden gelen gücümüz var.” dedi.
AB ülkeleri şimdiye kadar zaten Rus gazına ve petrolüne bağımlılıklarını azaltacak adımlar üzerinde anlaşmışlardı. Bu toplantıda gündemdeki teklifler arasında “çok kullanılan saatlerde elektrik tüketimini azaltmaya yönelik hedefler belirlemek”, “nükleer santraller ya da yenilenebilir kaynaklardan elde edilen yani ucuza malolan enerjiyi satan şirketlerin kârlarını sınırlamak ve bunlardan elde edilecek gelir ile sıkıntıdaki işletmeleri ve tüketicileri desteklemek”, “petrol ve gaz şirketlerinin yüksek fiyatlar nedeniyle elde ettiği büyük kârları sınırlamak” ve “Rusya gazına tavan fiyatı uygulamak” gibi öneriler yer alıyor.
ÇEKYA’DA GÖSTERİ DÜZENLENDİ, RUSYA’YA YAPTIRIMLARIN KALKMASI İSTENDİ
Öte yandan bazı ülkelerde ise Rusya’ya yaptırımların kaldırılmasına yönelik gösteriler daha kış gelmeden düzenlenmeye başladı bile.
Hafta sonunda Çek Cumhuriyeti’nin başkenti Prag’da yapılan kitlesel gösterilerde öfkeli kalabalıklar Rusya’ya uygulanan yaptırımlara son verilmesini talep etti. Üstelik Çek Cumhuriyeti şimdiye kadar AB içinde Rusya’ya karşı en şahin tutum takınan ve Ukrayna’nın desteklenmesini en çok savunan ülkelerden biriydi.