BOLD – Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından hazırladığı “2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu”nda depremin mali zararıyla ilgili verileri paylaştı.
Raporda, Kahramanmaraş merkezli depremler sonucu maddi hasarın boyutunun 2 trilyon TL (103,6 milyar dolar) düzeyinde olduğunun tahmin edildiğini açıklandı.
Maddi hasar karşılığının 1,6 trilyon TL olduğunun belirtildiği raporda, “Yapılan acil destek ve harcamalar, enkaz kaldırma faaliyetleri, sigorta ödemeleri, gelir kaybı ödemeleri, diğer tüm destek ve harcamaların yanı sıra milli gelir azalması nedeniyle toplamda 351,4 milyar TL’lik bir kayıp oluşmuştur. Bu büyüklüğün 2023 yılı milli gelirinin yaklaşık yüzde 9’una ulaşabileceği öngörülmektedir” deniliyor.
Raporda, öne çıkan tespitler şöyle:
“Depremlerin meydana gelmesiyle ilk etapta yapılan harcamalar öncelikle arama, kurtarma faaliyetlerinin yürütülmesine ve acil alt yapı hasarlarının giderilmesine yönelik olmuştur. Buna paralel olarak geçici barınma gereksinimine yönelik harcama kalemleri karşılanmıştır. Bu süreçte iaşe gibi acil insani ihtiyaçlar da karşılanmıştır. Söz konusu harcamalar yaklaşık 128 milyar TL’yi (6,8 milyar dolar) bulmuştur.
Kamu kurum ve kuruluşlarından derlenen verilere göre kamu kesiminin toplam hasarı 240,2 milyar TL (12,7 milyar dolar) olarak tahmin edilmektedir. Bu hasarın önemli bir kısmı kamu hizmet binaları (hastane, okullar, belediyeler vb.) ile bu tesislerde bulunan ekipmanlardan (makine teçhizat ve hizmet araçları) oluşmaktadır. Ayrıca, söz konusu hasarın içerisinde altyapı varlıkları da dâhildir.
Ayrıca, özel kesime ait temel altyapı ve dağıtım tesislerine yönelik hasarların boyutu 19,3 milyar TL (1,0 milyar dolar) olarak tespit edilmiştir. Bununla birlikte söz konusu tutarın çok önemli bir kısmı firmaların elektrik dağıtım tesislerinde ve fiber/bakır şebekelerindeki hasardan oluşmaktadır. Diğer önemli bir hasar kaleminin ise ağıl ve ahırlarda görülen yıkımlardır.
KONUT HASARI 54,9 MİLYOR DOLAR
Depremin Türkiye ekonomisi üzerindeki toplam yükün içerisinde en önemli bileşenini yüzde 54,9 oranıyla konut hasarı oluşturmaktadır (1.073,9 milyar TL/56,9milyar dolar). İkinci ağırlıklı hasar kalemi ise yukarıda da ifade edildiği üzere kamu altyapısı ve hizmet binalarındaki yıkımdan oluşmaktadır (242,5 milyar TL/12,9 milyar dolar).
Konut hariç özel kesim hasarı ise (222,4 milyar TL 11,8 milyar dolar) diğer bir ağırlıklı hasar kalemi olarak tahmin edilmektedir. Bu kalemin içerisinde imalat sanayii, enerji, haberleşme, turizm, sağlık ve eğitim sektörleri ile küçük esnaf hasarı ve ibadethaneler yer almaktadır.
ZARARIN BOYUTU: MİLLİ GELİRİN YÜZDE 9’UNA DENK GELİYOR
Ayrıca, sigortacılık sektörü kayıpları ve esnafın gelir kayıpları ile makroekonomik etkiler dikkate alındığında, deprem yol açtığı felaketinin Türkiye ekonomisi üzerindeki toplam yükünün yaklaşık 1.995 milyar TL (103,6 milyar dolar) düzeyinde olduğu tahmin edilmektedir. Bu büyüklüğün 2023 yılı milli gelirin yaklaşık yüzde 9’una ulaşabileceği öngörülmektedir.”
