BOLD – Suriye Cumhurbaşkanı Beşşar Esad, Suriye’de 10 yıldan fazla süredir devam eden iç savaşla birlikte birçok ülkeyle ihtilaflı duruma düşmesinin ardından bugün diplomasi sahnesine geri dönüyor. Beşşar Esad, Suudi Arabistan’ın liman şehri Cidde’de yapılacak Arap Birliği zirvesine katılıyor.
Batı’nın itirazlarına karşın Esad bu ay Arap Birliği’ne yeniden kabul edilmişti. Dün Cidde’ye giden Esad, Mekke Vali Yardımcısı Prens Bedir bin Sultan ve Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Abul Geyt tarafından karşılandı. Suriyeli diğer bazı yetkililerin de eşlik ettiği Esad daha sonra Kraliyet terminalinin kabul salonuna götürüldü ve burada Prens Bedir ve Abul Geyt ile kısa bir görüşme yaptı.
WASHINGTON YÖNETİMİ HÂLÂ KARŞI
Beşşar Esad’ın bugün diğer Arap liderlerle birlikte zirveye hitap etmesi bekleniyor. Zirve öncesinde ABD, Şam ile ilişkilerin normalleşmesine karşı olduğu görüşünü yineledi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel Washington’da gazetecilere yaptığı açıklamada, “Suriye’nin Arap Birliği’ne yeniden girmesi gerektiğine inanmıyoruz” dedi ve yaptırımların kaldırılmaması gerektiğini sözlerine ekledi. Patel, “Normalleşme ile ilgili olarak, Esad rejimi ile normalleşmeyi desteklemiyoruz ve ortaklarımızın da bunu yapmasını desteklemiyoruz” ifadesini kullandı.
Suudi Arabistan, Katar ve diğer Arap ülkeleri Suriye’deki iç savaş sırasında Esad karşıtı isyancıların yanında yer almıştı. Ancak Rusya ve İran tarafından desteklenen Suriye rejimi ordusu yıllar önce ülkenin büyük bölümünün kontrolünü yeniden ele geçirdi.
Beşşar Esad bu yıl Birleşik Arap Emirlikleri’nin ev sahipliği yapacağı COP28 iklim zirvesine de davet edildi. 30 Kasım-12 Aralık tarihlerinde Dubai’de yapılacak zirveye çok sayıda liderin katılması bekleniyor.
Türkiye de İran ve Rusya’nın katılımıyla Esad yönetimiyle temaslarını sürdürüyor. Son olarak bu ay Türkiye, Suriye, İran ve Rusya Dışişleri Bakanları Moskova’da bir araya gelmişti. Esad-Erdoğan görüşmesine ilişkin ise henüz bir gelişme bulunmuyor. Esad daha önce yaptığı bir açıklamada Erdoğan’la “Türk askeri Suriye’nin kuzeyinden çekilmedikçe görüşmeyeceğini” söylemişti.
Esad hükümeti 2011 yılında ülkedeki protestoları şiddetli bir biçimde bastırmış ve ardından ülkede iç savaş patlak vermişti. Arap Birliği bunun üzerine Suriye’nin üyeliğini 2011 yılında askıya almıştı. Sonraki yıllarda kamuoyunda pek görünmeyen Esad resmi olarak sadece müttefikleri Rusya ve İran’a ziyaretlerde bulunmuştu. 2018 yılında Birleşik Arap Emirlikleri Suriye ile normalleşme yoluna giren ilk ülke olmuştu.
Suriye’nin Arap Birliği’ne geri dönüşünün belli şartlara bağlı olup olmadığı bilinmiyor. Suriyeli sığınmacıların ülkelerine geri dönüşü, muhalefet ile müzakereler, insani yardımlar, kentlerin yeniden imarı ve uyuşturucu ticaretiyle mücadele Suriye’de ele alınması gereken konuların başında geliyor. Ayrıca Arap Birliği ülkelerinin Esad’a İran’a olan bağımlılığını azaltması yönünde baskı yapabileceği belirtiliyor.