Bugün 17 Ağustos… 1999 yılında Marmara bölgesinde meydana gelen büyük depremin yıl dönümü. Türkiye son günlerde orman yangınları, heyelan ve sel felaketleriyle boğuşurken, uzmanlar beklenen ve milyonlarca kişinin etkileneceği büyük İstanbul depremi konusunda uyarılarını artırdı.
BOLD ANALİZ – 1999 yılında yaşanan Marmara Depremi’nde 18 bin 300 kişi hayatını kaybetti, 44 bin kişi yaralandı. 67 bin ev yıkılırken 11 bin işyeri de yok oldu. Son günlerde orman yangınları ve sellerle boğuşan Türkiye’de beklenen felaket ise deprem. İstanbul ve çevresinde yakın bir gelecekte olması düşünülen depremde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na göre en az 300 bin binanın etkilenmesi bekleniyor.
UZATMALARI OYNUYORUZ, HER AN DEPREM OLABİLİR,
Deprem konusundaki araştırmaları ve öngörüleriyle ön plana çıkan Prof. Dr. Naci Görür, İstanbul depremi konusunda uyarılarını sıklaştırdı. İstanbul’da her an 7 üzeri bir depremin meydana gelebileceğini belirten Görür, “İstanbul’da tehlikede olan 250 bin insan ile karşı karşıyayız. 7’den büyük deprem olma olasılığı her an yüzde 64’tür. Uzatmaları oynuyoruz” dedi.
İSTANBUL’DA 1.5 MİLYON BİNA RİSKLİ
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum Haber Global’de yaptığı açıklamalarda İstanbul’da 5,9 milyon bağımsız bölüm olduğunu belirterek, “Bunun 1,5 milyonu da riskli gözüküyor. Bunların 300 bini de acil öncelikli konutlar. 300 bin konutun dönüştürülmesi lazım.” dedi. Kurum, Türkiye’nin yüzde 66’sının deprem riskli alanlarda yer aldığını, son bir asırda 90 bin vatandaşın depremlerde hayatını kaybettiğini kaydetti.
DEPREME HAZIRLIK İÇİN 36.9 MİLYAR DOLAR TOPLANDI
İstanbul’da büyük bir deprem bekleniyor. Peki bu konuda neler yapıldı?1999 yılında yaşanan Marmara Depremi’nden sonra hayata geçirilen, 2003 yılında AKP iktidarı tarafından kalıcı hale getirilen ve deprem vergisi olarak bilinen Özel İletişim Vergisi, bu yıl Cumhurbaşkanlığı kararıyla arttırıldı. Deprem vergisi yüzde 7.5’ten yüzde 10’a çıkarıldı. Deprem vergisinden 22 yılda 36.9 milyar dolar para toplandı.
DEPREM PARALARI NEREYE GİTTİ?
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, geçen yıl Ekim ayında meydana gelen İzmir depremi sonrası 1999 Marmara Depremi’nin ardından toplanan ve o dönemki kurlarla 35 milyar doları geçen verginin akıbetini sordu. Kılıçdaroğlu, “Depremden sonra özel iletişim vergisi sürekli hale geldi. Şu ana kadar toplanan para 35 milyar dolar. 35 milyar dolarla siz İstanbul’da, İzmir’de yaşanacak depremdeki can kaybını en aza indirgersiniz. Soruyoruz nereye gittiğini cevap vermiyorlar. Nereye gitti bu paralar?” dedi.
“HARCANMASI GEREKEN YERE HARCADIK”
AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın deprem paralarının ne yapıldığı ile ilgili sorulara, “Harcanması gereken yere harcadık. Bundan sonra da Bay Kemal’e bu tür şeylerin hesabını vermeye zamanımız yok. Bütün bu harcamalar nasıl yapılıyor, bunlara bakmıyor ki” dedi. AKP’li Naci Bostancı ise deprem vergilerinin Hazine’ye aktarıldığını ve farklı ihtiyaçlar için kullanıldığını söyledi. Dönemin AKP’li Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in deprem paralarının nereye harcandığı yönündeki soruya verdiği cevapta toplanan vergilerin sağlık, eğitim, duble yollar gibi halkın ihtiyacını karşılamak için kullanıldığını söyledi.
1 MİLYON 850 BİN DAİRE YAPILABİLİRDİ
Ekonomist Özcan Kadıoğlu, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, 1999 depreminden sonra kalıcı hale getirilen Özel İletişim Vergisi’nden bugüne kadar toplanan paranın 36.9 milyar doları bulduğuna dikkat çekerek, “Bu para ile her biri 100 metrekarelik 1 milyon 850 bin adet daire yapılabilirdi” dedi. Kadıoğlu, bunun 7.7 milyon nüfuslu bir şehrin veya İstanbul’un yarısının yeniden yapılması anlamına geldiğine dikkat çekti. Her imar affında bütçeye gelir sağlanıp o günün kurtarıldığına da dikkat çeken Kadıoğlu, “Ama bu yanlışla deprem veya doğal afet esnasında canların yok olmasına sebep olunuyor” dedi.