TANER DEMİR I BOLD ANALİZ
Kahramanmaraş depremlerini fırsata çeviren AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’u yasalaştırdı. “Mülkiyet hakkına en ağır darbe” ve “Çökme Yasası” olarak tarif edilen düzenlemeyle Saray yönetimi, arsa, kanut, tapu ne varsa el koyabilecek.
İMAMOĞLU VE YAVAŞ DEVRE DIŞI BIRAKILDI
‘El koyabilecek’ diye yazdık ama çoktan el koyma işlemi başladı bile. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) Pendik ilçesindeki devasa arazilerine el konuldu.
Önce Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Pendik’in Ertuğrulgazi, Yayalar ve Sülüntepe Mahallelerinde, tam 329 futbol sahası büyüklüğündeki 235 hektarlık alanı rezerv alan ilan etti. Ardından AKP’li Pendik Belediyesi de rezerv alan ilan edilen devasa alan için imar uygulaması (parselasyon) işlemi yaptı. Ancak ilçe belediyesinin imar uygulamasıyla İBB’nin büyük arazileri parçalandı ve Hazine’ye devredildi.
KREŞ YAPILACAK ARAZİ HAZİNE’YE DEVREDİLDİ
İBB İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı, AKP’li Pendik Belediyesi’nin imar uygulamasına itiraz etti. İBB’nin itirazında, 31 bin 760 metrekare büyüklüğündeki bir arazinin parçalara bölündüğü, başka bölgelerden İBB’ye küçük araziler verildiği ifade edildi. İBB, parçalara bölünerek alınan 31 bin 760 metrekarelik arazinin kentsel dönüşüm projelerinde kullanmasının planladığı ancak yapılan imar işlemiyle bunun önüne geçildiğini ve kamu zararına imza atıldığını belirtti.
MUHALEFET PARTİLERİ SESSİZ VE TEPKİSİZ
Muhalefet partileri, sadece yasanın görüşmeleri sırasında AKP hükûmetini İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirler başta olmak üzere şehirlerde yeni rant alanları için kılıf hazırlamakla itham etti. Ardından ülkeyi ve vatandaşı yakından ilgilendiren her meselede olduğu gibi derin bir sessizliğe gömüldü.
MESKUN MAHAL DIŞINDA OLMA ŞARTI KALKTI
Kanun sayesinde her yer “rezerv yapı alanı” ilan edilebilecek. Dönüşüm kapsamında borcunu ödeyemeyenler ise mülkiyet hakkını kaybedecek. Araziler uygulama projesi olmasa da ihale edilecek.
Bir yerin rezerv alanı olabilmesi için “üzerinde yapı olmaması ve meskun mahal dışında yer alması” şartı da kalktı. Şehir merkezlerinde üzerinde yapı bulunan alanlar, özel mülkiyetler, parklar ve askeri alanlar da ‘rezerv alan’ ilan edilebilecek. Böylece buralardaki milyon dolarlık araziler AKP Hükûmeti tarafından yandaş firmalara inşaat alanı olarak ihale edilecek.
HERHANGİ BİR MAHALLE REZERV ALAN İLAN EDİLEBİLİR
CHP Balıkesir Milletvekili Ensar Aytekin “Çökme Yasası” ile yapılacakları sıralamıştı: “Toplanma alanlarını imara açtınız, şimdi sınırsız yetkiyle istediğiniz her alanı rezerv alanı ilan ediyorsunuz. Bir yerin rezerv alanı olabilmesi için üzerinde yapı olmaması ve meskun mahal dışında yer alması gerekiyorken, yeni düzenlemeyle rezerv yapı alanı tanımındaki ‘yeni yerleşim alanı olarak’ ifadesi yasadan çıkarılarak, meskun mahal şartı kaldırılmaktadır. Bu şu demek, bir gün bir helikopter bir şehrin üzerinde uçar, kupon arazileri gözüne kestirir, helikopterdeyken bir telefonla ilgili bakana ulaşılır, ve o bakana şu denir: burayı rezerv alanı yapın, benden habersiz de kimseye satmayın.”
ANAYASA MAHKEMESİ’NİN İPTAL ETME GÜCÜ DE KALMADI
Muhalefet bu yasayı Anayasa Mahkemesi’ne göterecek. Ancak Yargıtay sopasıyla dövülen Anayasa Mahkemesi’nin bu yasayı iptal etme imkanı da kalmadı. İptal etse bile Mayıs ayında üyelerinin tamamı Erdoğan tarafından atanmış bir komisyona dönüşecek olan AYM, bu yasayı jet hızıyla onaylamak zorunda kalacak.
REZERV ALANDA EVİ OLANLAR BAŞKA YERE GÖNDERİLECEK
Erdoğan’a yeni rant alanları açma ve satma imkanı tanıyan yasayla AKP Hükûmeti şu yetkileri aldı:
– Çevre ve Şehircilik Bakanlığı artık bina bulunan mahalleleri de rezerv alan ilan edebilecek. Şimdiye kadar sadece boş alanlar rezerv alan ilan edilebiliyordu.
– Mevcut binalar maliklere sorulmadan rezerv alan kapsamına alınabilecek. Bakanlık istediği her yeri rezerv alan ilan edebilecek.
– Rezerv alan ilan edilen yerdeki konutlar mahkeme safahatı dahil 90 gün içinde tahliye edilecek. İtiraz edenler polis marifeti ile binadan çıkarılacak.
– Rezerv alana dâhil edilen muhitteki konut sahiplerine bakanlık başka bir yerden konut verebilecek.
– Örneğin Kadıköy’de mevcut bir binanın olduğu alan rezerv alan ilan edilip bina 90 gün içinde yıkılabilecek.
– Mülk sahibine ise, ya aynı yerden ya da başka bir ilçeden, mesela Sultanbeyli’den konut verilebilecek.
– Rezerv alanlardaki imar planı, parselasyon, ruhsat ve iskan aşamalarında bakanlık yetkili olacak, belediyeler devre dışı kalacak.