TANER DEMİR I BOLD ANALİZ
Türkiye’deki ekonomik kriz için kurtarıcı olarak getirilen Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, geçen sürede hiçbir şeyi düzeltemedi. Faizi yüzde 8,5’tan aldı yüzde 40 yükseltti. Dolar 29 lira sınırında, Euro ise 32 liraya dayandı. Enflasyonu düşürmeyi vaat etti tam tersine yükseldi. Resmi enflasyon bile yüzde 61’e ulaşırken, vatandaşın gerçek enflasyonu ise yüzde 160’ın üzerinde seyrediyor. Kısacası Şimşek, zenginlerin parasına para kattı. Fakiri daha da fakirleştirdi.
MİLLET DOLARDAN VAZGEÇMEDİ
Kur Korumalı Mevduat ile vatandaşı dolardan uzaklaştırma adımı boş çıktı. Mehmet Şimşek yönetiminin her türlü baskısına rağmen vatandaş fiziki dolardan vazgeçmedi. Toplam mevduatın yüzde 51’i dolar veya dolara dayalı mevduat. Merkezi yönetim borç stokunda dövizin payı ise yüzde 63’ten yüzde 64,4’e çıktı.
VATANDAŞIN SIRTINA FAİZ YÜKÜNÜ YÜKLEDİ
Şimşek’in kurtarma paketinin en net etkisi olumsuz olarak faiz ve kredilerde kendini gösterdi. Yüzde 40’a yükseltilen faizler sonrası ticari ve bireysel kredilerin faizleri de çok sert yükseldi. Hal böyle olunca vatandaş kredi alamaz oldu. Otomobil, beyaz eşya satışı, perakende satışlar, gıda, içecek satışları gibi temel kalemlerin tamamında düşüş yaşanıyor.
KREDİYLE SATILAN KONUT SAYISI SADECE 5 BİN
Kredi faizlerindeki yükseliş en çok konut satışını vurdu. Geçen ay krediyle sadece 5 bin konut satıldı. Ağustos ayından bu yana yabancıya satış dahil ev satışlarında düşüş gözüküyor. Bu düşüşün devam etmesi halinde beton ekonomisine dayalı Türkiye daha da krize girecek. Müteahhitler şimdiden homurdanmaya başladı bile.
KAĞIT ÜZERİNDE İŞSİZLİK DÜŞÜYOR AMA 8.3 MİLYON KİŞİ İŞSİZ
TÜİK eylülde istihdamda yüzde 0,2 puanlık düşüş olduğunu açıkladı. Ancak genel işsizlik rakamı yüzde 9,2’den 9,1’e geriledi. Şimşek’in göreve geldiği mayıs sonu itibariyle de 8,8’di. Geniş tanımlı işsiz sayısı mayısta 8,6, eylül itibariyle ise 8,3 milyon kişiye tekabül ediyor.
ERDOĞAN’IN ÖVÜNDÜĞÜ BÜYÜME KÜÇÜLMEYE DÖNÜYOR
AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın övündüğü ekonomik büyüme de tersine dönecek. Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla ikinci çeyrekte de 3,8 artmıştı. Ancak faizlerin artması kredi musluklarının kısılmasıyla bu büyüme küçülmeye dönecek. Ekonomistlerin beklentisi 2023 yıllık büyümenin yüzde 3’ün belki biraz üstünde olacağını ancak 2024 büyümenin ise yüzde 3’ün altında kalacağını tahmin ediyor.
ŞİMŞEK İLE BİRLİKTE BORÇ SITOKU 1 TRİLYONA YAKIN ARTTI
Şimşek ekonominin dümenine geçtiğinde Haziran başında dış borç stoku 5,6 trilyon liraydı. Merkezi yönetimin borç stoku, Ekim 2023 itibariyle 6 trilyon 277 milyar lira. Kur artışı kaynaklı 800 milyarın üzerinde artış yaşandı.
YABANCI HENÜZ PARA GETİRMEDİ
Kapı kapı dolaşan Mehmet Şimşek para da bulamadı. Çünkü yabancı sermaye gelişinden henüz haber yok. Döviz girişi olması için Merkez Bankası’nın arka kapıdan dolar satışını bırakması gerekiyor. Böylece dolar olması gereken seviye 35 TL’ye yükselecek. Merkez Bankası dolara fren yaptıkça, yabancı sermaye de dolarını yüksekten bozmak için beklemeyi sürdürecek.