Hollanda Yüksek Mahkemesi, Srebrenitsa katliamıyla ilgili önemli bir karara imza attı. 1995’te Hollandalı askerlerin bulunduğu üsse sığınan 350 Boşnak’ın Sırplara teslim edilmesinde Hollanda devletinin ‘sınırlı’ sorumluluk taşıdığına hükmetti.
BOLD – Birleşmiş Milletlere (BM) bağlı görev yapan Hollandalı askerlerin Srebrenitsa katliamındaki sorumluluğu ile ilgili yıllardır süren yargı sürecinde Hollanda Yüksek Mahkemesi kararını açıkladı.
Mahkeme, BM’nin ilan ettiği güvenli bölgede görevli Hollanda askerlerinin 13 Temmuz 1995 tarihinde, yaklaşık 350 Boşnak erkeği Bosnalı Sırplar tarafından “insanlık dışı muamele ve infaz edilme” yönündeki ciddi riskin farkında olmalarına rağmen askeri üsten tahliye ettiklerine dikkat çekti.
Hollanda devletinin ‘yanlış bir şekilde hareket ettiğini’ belirten mahkeme, diğer yandan 350 erkeğin katledilmesinde Hollanda’nın ‘sadece çok sınırlı sorumluluk’ taşıdığına hükmederek bu sorumluluğu yüzde 10 ile sınırladı.
SORUMLULUK DÜZEYİ HOLLANDA DEVLETİNİN ÖDEYECEĞİ TAZMİNAT MİKTARINI BELİRLEYECEK
2017 yılında bir alt mahkeme, Hollanda askerlerinin katliamda sınırlı sorumluluğu olduğuna hükmetmiş, bu sorumluluğu yüzde 30 olarak belirlemişti.
Mahkeme kararlarında sorumluluk oranı, Hollanda askerleri tarafından teslim edilmemiş olmaları durumunda kurbanların hayatta kalma ya da zarar görmeme olasılığı açısından değerlendiriliyor.
Yüksek Mahkemenin Cuma günü açıkladığı karar, davalı kurban ailelerinin talep ettiği tazminat miktarının yüzde 30’u yerine yüzde 10’unun ödenebileceği anlamına geliyor.
YÜKSEK MAHKEME: HOLLANDALI ASKERLERİN BU KİŞİLERİ KURTARMASI MÜMKÜN DEĞİLDİ
Yüksek Mahkeme kararında Hollanda askerlerinin bu kişileri kurtarmasının mümkün olmadığını belirterek, “Ancak bu kişileri Bosnalı Sırplara teslim etmek yerine bölgede kalmalarına izin verebilirlerdi. Bu kişilerin Bosnalı Sırpların eline geçmeme olasılığını ellerinden aldılar” diye hükmetti.
2017’deki mahkeme kararı Hollanda Yüksek Mahkemesi Başsavcılığı tarafından 2019 Şubat ayında temyiz edilmiş, Başsavcı mahkemenin kararı alırken Hollanda askerlerinin hafif silahlı olduğunun göz ardı edildiğine dikkat çekmişti.
BENZER DURUMLARA EMSAL TEŞKİL EDEBİLİR
Kurban yakınlarının açtığı davadan çıkan sonuç, uluslararası barış misyonlarına asker gönderen devletlerin taşıdığı sorumluluk açısından emsal teşkil edebilecek. Böylece BM misyonlarına asker gönderen devletler, sivilleri koruyamamaları durumunda sorumlu tutulabilecek.
SREBRENİTSA SOYKIRIMI
Savaş sırasında yaklaşık 5 bin Srebrenitsa sakini, Bosnalı Sırp komutan Ratko Mladiç komutasındaki birliklerden kaçarak BM’ye bağlı görev yapan ve Hollandalı askerlerin bulunduğu üsse sığınmıştı. Mladiç, BM Eski Yugoslavya Savaş Suçları Mahkemesinde toplam 8 bin Boşnak’ın katledildiği soykırımı organize etmekten suçlu bulunmuştu.