Ekonomi yönetiminin Londra’daki offshore swap piyasasının likiditesini kurutarak TL’yi değerlendirme taktiği doları ilk anda 5,84’ten 5,30’a kadar geriletmişti. Fakat dün ve bugün dolar yeniden değerlenmeye başladı. Piyasa yorumcularına göre bunun basit ama önemli sebepleri var.
Yabancıların açığa satışları Londra’daki offshore TL piyasasını kurutmak pahasına engellendikten sonra TL dolara karşı hızla değer kazanmıştı.
“Türkiye büyük bedel ödedi ama doları da düşürdü” yorumları yapılırken dün dolar/TL kurunun yeniden yükselmeye başlaması kafaları karıştırdı. Dolar kuru TL’ye karşı son derece oynak bir seyir izliyor ve bir düşüp bir çıkıyor.
Nitekim dolar/TL dün en düşük 5,30’u gördü, ardından tekrar 5,46 seviyelerine çıktı. Bugün sabaha da 5,43 seviyesinden başlayan dolar, ilk saatte 5,45’i aştı. İlerleyen saatlerde daha da yükselen dolar 11.30 gibi yüzde 4,5 artışla 5,5668’e geldi. Sonrasında 5,60’ı da gören dolar/TL kurunda günü nerede bitireceğine dair büyük bir mücadele sürüyor.
Cuma gününe 5,46 civarında başlayıp akşam saatlerinde 5,84’e kadar yükselen kur, Merkez Bankası’nın attığı adımlar ve yurt dışında Türk Lirası’nın sıkışmasından dolayı swap faizlerinde görülen sert yükselişin etkisi ile düşüşe geçmişti.
Sosyal medyada ve yabancı medyada yurt dışındaki spekülatörlerin TL ihtiyacını kısmanın bir süre sonra işe yaramayacağı çünkü açığa satanların şu veya bu maliyetle açık pozisyonlarını hızla kapattıkça bu “önlem”in işe yarar olmaktan çıkacağı yazılmıştı.
Üstelik iddialara göre spekülatör ya da manipülatör olmayıp belli endişelerle Türkiye’deki riskinin bir kısmını belli bir süre, mesela seçime kadar azaltmak isteyen bir kısım önemli yatırımcılar da tıpkı spekülatörler gibi TL kıtlığı yüzünden pozisyonlarını azaltamayınca bu kez hisse senedi veya tahvil yatırımlarını satıp, dolara çevirip gitmeye başladı. Bunun etkisi de tersine dolar talebini yeniden arttırıyor.
Yorumlara bakılırsa bu nedenle dün Borsa İstanbul’da gün içinde yaşanan kayıplar yüzde 6’yı aştı, BIST 100 Endeksi günü de yüzde 5’in üzerinde düşüşle tamamladı. Bankacılık endeksi yüzde 7’nin üzerinde, holding endeksi yüzde 5’in üzerinde değer kaybetti.
CDS Eylül 2018’den beri en yüksek seviyeleri gördü. 10 yıllık gösterge tahvilin bileşik faizi yüzde 4,12 artışla yüzde 18,21 düzeyine ve iki yıllık gösterge tahvilin gösterge faizi yüzde 6,81 artışla yüzde 21,34 düzeyine yükseldi.
Bloomberg’e konuşan Garanti Yatırım Koordinatörü Tufan Cömert, piyasalarda dün yaşanan hareketin yurt dışında swap piyasasında TL likiditesinin tamamen kurumasıyla yabancıların ellerindeki diğer TL varlıklarını satmalarından kaynaklandığını söyledi.
ABD Doları’nın TL’ye karşı değer kaybetmesinde dolar endeksinin az da olsa artışı da kısmen etkili oldu.
ABD para biriminin G-10 ülkeleri paraları karşısındaki seyrini gösteren Bloomberg Dolar Spot Endeksi, küresel büyümeye ilişkin endişelerin ABD ile Çin arasında ticaret anlaşmasına varılmasının yakın olduğuna ilişkin iyimserliği dengelemesi sonrası 2 haftanın zirvesine çıkarken, Çin yuanı 5 haftanın en düşük seviyesi yakınında seyretti. Dolar endeksi yüzde 0,18 artarak 97,13 oldu.
Dolar endeksi yarıdan fazla ağırlığı euro olan belli başlı büyük paralara göre doların değerini tespit eden ağırlıklı bir ortalama olan türden bir endeks. Dolayısıyla gelişen ülke piyasa paralarındaki değişimi ölçmüyor.
Bugün belki de Türkiye ve Arjantin para birimlerindeki olumsuz havanın etkisiyle bu paralar da kötü bir seyir izliyor. Genel kötü seyir sonra dönüp TL gibi paraları yeniden olumsuz etkileyebiliyor.
