CHP’nin gündeme getirdiği Merkez Bankası’nın yok edilen 128 milyar dolarlık rezervinin pandemi öncesinde kullanılmaya başladığı ortaya çıktı. Salgın öncesi Merkez Bankası’nın rezervlerinin yüzde 26’sı ve 41 milyar liralık ihtiyat akçesi kullanıldı.

BOLD – İstifa etmesinin ardından bir daha haber alınamayan damat Berat Albayrak yeniden ülkenin gündemine girdi. AKP’li cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, uzun süredir adını zikretmediği damadını muhalefete karşı koruyan açıklamalar yaptı. AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, rezervin döviz kurunu sabit tutmak adına iç edildiğini itiraf etti. İşte Kovid-19 öncesi rezervle ilgili yaşananlar…

FAİZ İNDİRMEYEN BAŞKANI GÖREVDEN ALDI

Birgün’den Ozan Gündoğdu’nun haberine göre 6 Temmuz 2019’da Erdoğan’ın tüm ısrarlarına rağmen faizleri düşürmekte ayak direyen Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya cumhurbaşkanı kararıyla görevden alındı. Yerine Murat Uysal atandı. O tarihte Merkez Bankası’nın 74,1 milyar dolar brüt döviz rezervi bulunuyordu. Bu rezervin 16,5 milyar doları swaplarla edinilen borçtan oluşuyordu. Bu borçlar çıkarılsa kasadaki para brüt 57,6 milyar dolardı. Bunun dışında Merkez’in kasasında bir de 41 milyar TL’lik ihtiyat akçesi yer alıyordu.

MERKEZ’İN KEFEN PARASI HAZİNE’YE AKTARILDI

Normal şartlar altında pandemi gibi olağanüstü durumlar için ayrılmış olan ihtiyat akçesi, bir 2019’un sonunda Hazine’ye aktarıldı. Merkez Bankası olağanüstü durumlarda kullanabileceği kaynağından mahrum kaldı.

HIZLA İNDİRİLEN FAİZLER DOLARİZASYONU ARTIRDI

Merkez Bankası’nın başına getirilen Uysal, Saray’ın istediği gibi politika faizini 2019 Ağustos’tan itibaren düşürmeye başladı. Uysal’ın göreve geldiği 2019 temmuz ayında ticari kredilerin faiz oranı yüzde 27,5 civarındayken, bu oran şubat ayında yüzde 11’e kadar düştü. Pandemiden bir yıl önce Merkez Bankası piyasaya TL kredi pompalanmaya başladı. Enflasyonun altında kalan kredi faizleri dolarizasyonu artırdı. Faizler düştükçe dövize ilgi arttı. Kamu bankaları da piyasaya döviz satarak dolar kurunun ateşini düşürmeye çalıştı. Uysal’ın göreve getirildiği hafta kamu bankalarının 282 milyon dolar olan döviz açık pozisyonu 2020’nin Mart ayında 4 milyar 87 milyon dolara yükseldi.

MERKEZ DÖVİZ KURUNU REZERVLERİNİ ERİTEREK SABİT TUTTU

11 Mart 2020’de Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın ilk koronavirüs vakasını duyurduğuna Merkez’in kasasında 72,5 milyar dolar brüt döviz rezervi bulunuyordu. Pandeminin ülkeye yayılmasıyla birlikte zaten azalmakta olan güven dibe vurdu. Merkez’in bulduğu yöntem ise piyasada artan döviz talebini kendi rezervlerinden karşılamak oldu. Mart ayında 29,7 milyar dolar swap borcu bulunan Merkez’in ekim ayındaki swap borcu 61,3 milyar dolara çıktı. İlk vakanın duyurulduğu Mart ayında 72,5 milyar dolar olan brüt döviz rezervleri ekim ayında 42,3 milyar dolara kadar geriledi.

SABİT KUR VATANDAŞA DÖVİZ ALIM FIRSATI SUNDU

Bu dönemde Albayrak ve Uysal döneminin en tartışmalı kararı dolar kurunda 6,85 TL’nin ısrarla savunulduğu yaz dönemi oldu. Haziran başından temmuz sonuna kadar piyasaya satılan döviz rezervleriyle dolar kuru 6,85 TL’den yukarıyı görmedi. Artan bu kadar talebe rağmen dolar kuru 1 kuruş oynamıyordu. Üstelik Merkez’in rezervinin günden güne eridiği de her hafta perşembe günü yayımlanan istatistiklerle ortaya çıkıyordu. Rezervler eridikçe dolar talebi artıyor, yurtiçinde yerleşiklerin bankalarda tuttuğu 202 milyar dolarlık döviz ve altın hesaplarının büyüklüğü sadece 4 ayda 221,5 milyar dolara kadar yükseldi.

DÖVİZ REKORU DAMADIN İSTİFASIYLA SON BULDU

Herkesin aylardır yaptığı uyarılar dinlenmedi. Rezervler bir inat uğruna harcandı. Üstelik Erdoğan’ın iddia ettiğinin aksine dolar kuru da kontrol edilemedi. Beklenen oldu, ağustosun başında 6,85 TL direnci kırıldı. Dolar kuru her geçen gün yeni rekorlar kırdı. Albayrak’ın istifasıyla noktalanan bu süreçte dolar kuru 8,51 TL ile tarihi rekorunu yeniledi.

Beyaz sandalyede ölümün ardından Kabakçıoğlu’nun kardeşi yazdı