Afganistan’da Taliban güçleri, hükümet güçleriyle şiddetli çatışmalar sonrası ülkenin kuzeyindeki önemli kentlerden Kunduz, Sar-i Pol, Talukan ve Samangan’ı ele geçirdi. Böylece Cuma gününden bu yana altı vilayet başkenti Taliban güçleri tarafından alınmış oldu. Taliban’ın hızlı ilerleyişi Avrupa’da göç korkusu başlattı.
BOLD – Afganistan’da ilerleyişini sürdüren Taliban’ın ülkenin kuzeyindeki Kunduz, Sar-i Pol, Talukan ve Samangan’ın vilayet merkezlerini ele geçirdiği bildirildi. Böylelikle Taliban, son 4 gün içerisinde 6 vilayet merkezini ele geçirmiş oldu.
Afganistan Savunma Bakanlığı’nın verdiği bilgilere göre, Afgan güvenlik güçleri Kunduz’daki önemli kurumların yeniden ele geçirilmesi için bir harekat başlattı. Görgü tanıkları kentin ‘tam bir kaos içinde olduğunu’ ifade etti.
Kandahar ve Leşkergah vilayetlerinde de Afgan hükumet güçleri ile Taliban arasında şiddetli çatışmalar yaşanmaya devam ediyor.
Afgan güvenlik güçleri, Taliban’a karşı geniş çaplı bir operasyon başlatılacağını açıkladı. Washington yönetimi de Taliban mevzilerine yönelik hava saldırılarını yoğunlaştırdı. ABD, hafta sonu Taliban militanlarına karşı B-52 bombardıman uçaklarını kullanmıştı. Afgan hükumetiyle ateşkes konusunda bir anlaşma olmadığını belirten Taliban, ABD’yi de Afganistan’a daha fazla müdahale etmeme konusunda uyardı.
Taliban, Cuma günü Afganistan’ın İran sınırındaki Nimruz vilayetinin merkezi Zaranc’ı ve Cumartesi günü de ülkenin kuzeyindeki stratejik öneme sahip Cüzcan vilayetinin merkezi Şibirgan şehrini ele geçirmişti.
KUNDUZ, TALİBAN’IN EN BÜYÜK KAZANIMI
Kunduz, Cuma gününden bu yana Taliban’ın eline geçen beş vilayet başkentinden biri ve şu ana kadarki en önemli kazanımı oldu.
Başkent Kabil’e 300 kilometre, Tacikistan sınırına 50 kilometre uzaklıktaki Kunduz, Afganistan’ın en büyük kentlerinden biri ve kuzey bölgelerine açılan kapısı. Konumu, kenti stratejik açıdan önemli kılıyor.
Ülkenin ticaret ağında önemli bir noktadaki Kunduz’u başkent Kabil de dahil diğer büyük şehirlere bağlayan yollar var ve bölge Tacikistan sınırında.
Bu sınır, Afganistan’dan Orta Asya’ya ve daha sonra Avrupa’ya afyon ve eroin kaçırılmasında kullanılıyor. Kunduz’un kontrol edilmesi, bölgedeki en önemli uyuşturucu kaçakçılığı rotasının da kontrol edilmesi demek.
Kent, Taliban için sembolik öneme de sahip, çünkü Kunduz 2001’den önce Taliban’ın kuzeyde güçlü olduğu yerlerden biriydi. Taliban güçleri 2015 ve 2016’da da kenti ele geçirmiş, ancak uzun bir süre tutunamamıştı.
Afganistan’da toplam 34 vilayet bulunuyor.
ALMANYA’DA GÖÇ KORKUSU BAŞLADI
Afganistan’daki gelişmeler Almanya’da da yakından izleniyor. Taliban’ın kontrol sağladığı Kunduz’da Alman askerleri uzun bir süre görev yapmıştı. 2003’ten 2013 yılına kadar Uluslararası Güvenlik Destek Gücü (ISAF) bünyesinde Kunduz vilayetinde varlık gösteren Alman birlikleri, askeri üssün kontrolünü 2013’te Afgan güvenlik güçlerine devretmişti. Ancak 2020 Kasımı’nın sonuna kadar yaklaşık 100 Alman askeri, Afganistan’daki güvenlik güçlerini eğitmek üzere bölgede kalmıştı. Almanya uluslararası Afganistan misyonunun sona ermesiyle birlikte son askerlerini 30 Haziran’da Afganistan’dan çekti.
Almanya’da iktidar partisi Hristiyan Demokrat Birlik’in (CDU) dış politika sözcüsü Jürgen Hardt, “Taliban’ın ilerleyişi uluslararası askeri yardımları yazın sona erdirme kararının acı bir sonucu” dedi.
Hardt, gelişmeler nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kalan Afganların durumuna ilişkin olarak Almanya ve Avrupa’nın Birleşmiş Milletler (BM) ile komşu ülkelere destek vermeye hazır olması gerektiğini ifade etti.
CDU’nun meclis grup başkanı Thorsten Frei ise Die Welt gazetesine açıklamasında, Taliban’ın ilerleyişinin ülkenin ‘tüm kesimlerinin güvensiz hale geldiği’ anlamına gelmediğini söyledi. Frei, Afganistan içinde ‘güvenli göç alternatifleri’ bulunduğu sürece ‘korunmaya muhtaç’ şartının yerine gelmeyeceğini söyledi. CDU’lu politikacı bu durumun tamamen değişmesi halinde, uluslararası kamuoyunun ortak bir yanıt vermesi gerektiğini ifade etti.
BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, geçen ay uluslararası birliklerin çekilmeye başlamasıyla çatışmaların arttığı Afganistan için ‘insani kriz’ uyarısı yapmıştı. Sene başından bu yana yaklaşık 270 bin kişinin ülke sınırları içinde yerlerinden edildiğini açıklayan örgüt, toplam 3,5 milyon Afgan vatandaşının ise kaçmaya çalıştığını açıklamıştı.
Afganistan 1996 yılından ABD’nin 2001 yılındaki müdahalesine kadar Taliban yönetimindeydi. Uluslararası birliklerin mayıs ayı başında Afganistan’dan çekilmeye başlamasından bu yana Taliban ülkede kontrol ettiği alanları genişletiyor.