Libya’nın doğusunda yer alan Tobruk’taki Temsilciler Meclisi tarafından 10 Şubat’ta yeni başbakan olarak seçilen Fethi Başağa, yemin ederek görevine başladı. Trablus’daki Başbakan Abdulhamid Dibeybe, görevi bırakmayacağı açıklaması yaptı. Dibeybe’nin açıklaması iç savaştan çıkmaya çalışan ülkedeki gerilimi artırdı.
BOLD ANALİZ – Tobruk’taki Temsilciler Meclisi tarafından başbakanlık görevine getirilen Fethi Başağa, yemin ederek göreve başladı. Başağa, ülkedeki geçiş sürecinin tamamlanması için seçim sürecini kararlılıkla devam ettireceğini söyledi.
Yakın zamana kadar Türkiye’ye yakın duran Ulusal Mutabakat Hükumeti’nin İçişleri Bakanı Fethi Başağa, saf değiştirmiş ve Libya’nın doğusunda yer alan Tobruk’taki Temsilciler Meclisi 10 Şubat’ta Başağa’yı yeni başbakan olarak seçilmişti. Temsilciler Meclisi, 1 Mart’ta ise Başağa hükümetine güvenoyu verdi.
Trablus’taki Başbakan Abdulhamid Dibeybe ise görevini bırakmayacağını ifade ediyor.
Temsilciler Meclisi’nin attığı adımların yeniden ülkeyi yeniden iki yönetim bölgesine ayırmasından ve ayrılıkları derinleştirmesinden endişe ediliyor.
TRABLUS’TAKİ BAŞBAKAN DİBEYBE’YE SUÇLAMALAR
Başağa, başkent Trablus’taki hükümetten yönetimin devralınması için gerekli tüm seçeneklerin değerlendirileceğini ifade ederek, ‘güç kullanarak değil kanun gücüyle’ değişim istediklerini vurguladı.
Yemin töreni öncesi hükümetinde yer alan bazı bakanların kaçırıldığını söyleyen Başağa, “Kaçırılan bakanların derhal serbest bırakılmasını talep ediyorum.” şeklinde konuştu.
Konuşmasında, Sivil Havacılık Kurumu tarafından Libya hava sahasının kapatıldığı yönündeki iddialara da değinen Başağı, “Hükümet bakanlarına yönelik haksız hava sahasının kapatılması kararını kınıyorum.” ifadelerini kullandı.
Başağa, Dibeybe’yi hava sahasını kapatarak bakanların Tobruk’a ulaşmasını engellemek ve karayoluyla seyahat eden 3 bakanı da alıkoymakla suçladı.
LİBYA’DA ARALIK AYINDA PLANLANAN SEÇİMLER GERÇEKLEŞTİRİLEMEDİ
Libya’da 2014’te başlayan iç savaşın tarafları arasında, 23 Ekim 2020’de Birleşmiş Milletler (BM) öncülüğünde kalıcı ateşkes imzalanmış, Kasım ayında bir araya gelen siyasi temsilciler ise seçimin 24 Aralık 2021’de yapılması konusunda anlaşmıştı.
2021 yılı Şubat ayında da 75 temsilciden oluşan Libya Siyasi Diyalog Forumu, BM öncülüğünde seçime kadar ülkeyi yönetecek dört kişilik geçiş konseyini seçmişti.
Başkanlık Konseyi’nin yeni lideri Muhammed Yunus el Menfi, Başbakan da Abdulhamid Muhammed Dibeybe olarak açıklanmıştı.
Ancak 24 Aralık’ta yapılması planlanan başkanlık ve meclis seçimleri yasal anlaşmazlıklar ve aday listesindeki belirsizlikler nedeniyle önce 24 Ocak’a ertelenmiş ancak o tarihte de gerçekleştirilemeyerek süresiz ertelenmişti.
6 yıl iç savaşla mücadele eden ülkede yaşanan şiddet ve iç karışıklığı sonlandırmak için sürdürülen barış süreci de seçimin ertelenmesiyle tehlike altına girmişti.
Ülkenin doğusundaki milletvekilleri ve batısındaki bazı siyasi aktörler 24 Aralık 2021 tarihi itibariyle, geçici yönetimin görevinin sona erdiğini iddia ediyor.
DİBEYBE İTİRAZ ETTİ
Geçici Başbakan Abdulhamid Dibeybe, uluslararası alanda tanınan hükümetinin seçimlerle yeni bir hükümet iş başına gelene kadar görevde kalacağını belirterek Temsilciler Meclisi’nin geçici Başbakan atama girişimine karşı çıkmıştı.
Dibeybe, Temsilciler Meclisi’ni Cenevre Anlaşması’nda belirlenen yol haritasından ayrılmakla suçlayarak, görevinin başında olduğunu ve görevi ancak seçilmiş bir hükümete teslim edeceğini söylemişti.
TÜRKİYE’NİN ‘ADAMI’ SAF DEĞİŞTİRDİ
Libya’da Muammer Kaddafi’nin 2011’de devrilmesi sonrasında ülke Batı’da Birleşmiş Milletler’in (BM) tanıdığı ve Türkiye’nin desteklediği Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) ile doğuda Libya Ulusal Ordusu komutanı Halife Hafter desteğindeki Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi arasında iki nüfuz bölgesine ayrılmıştı.
Fethi Başağa, Türkiye’nin desteklediği Fayiz es-Serrac başbakanlığındaki Ulusal Mutabakat Hükümeti’nde 2018-2021 yıllarında İçişleri Bakanlığı yaptı.
Hafter komutasındaki birlikler, Başağa’nın İçişleri Bakanı olduğu UMH hükümetine karşı 14 ay savaşmış, Hafter’in Trablus kuşatması Türkiye’nin askeri desteğiyle püskürtülebilmişti.
Ankara ile sıkı ilişkileri bulunan Başağa, UMH Başbakanı Fayiz Es-Serrac’ın halefi olarak gösteriliyordu.
UMH Başbakanı Fayiz Es-Serrac, 23 Ağustos 2020’de Trablus’ta ve diğer bazı şehirlerde meydana gelen gösteriler ve ardından yaşanan olaylar nedeniyle Fethi Başağa’yı Milli Bakanı Hulusi Akar ile görüşmek üzere Ankara’da bulunduğu sırada 28 Ağustos’ta görevden almıştı. Ancak bir ay sonra göreve iade edildi.
Fethi Başağa, BM öncülüğünde başlatılan Libya Siyasi Diyalog Forumu çerçevesinde başbakan adayı olmuş, ancak 5 Şubat 2021’de yapılan oylamada seçimi az farkla Abdulhamid Dibeybe kazanmıştı.
Geçen yıl Şubat ayında geçici hükumetin kurulması ile Türkiye, desteğini geçici başbakan Abdülhamid Dibeybe’ye destek vermeye başlamıştı. Geçici başbakan seçilemeyen ve zaman içinde ülkenin büyük savaş lordlarından biri haline gelen Fethi Başağa, doğudaki Temsilciler Meclisi ve General Halife Hafter’le temaslarını arttırmıştı.
Sonuçta Fayiz Es-Serrac’ın ardından Türkiye’nin Libya’da başbakan olarak görmek istediği Fethi Başağa, bir anda Türkiye’nin karşısına geçmiş oldu.