Ukrayna-Rusya savaşı 3 aydır devam ederken, 10 binlerce sivil ve asker hayatını kaybetti. Dünya şimdi ise bir gıda krizinin eşiğinde. Ukrayna limanlarında süren abluka ve Karadeniz’de dağınık halde bulunan mayınlar özellikle tahıl ihracatını engelliyor. 26 Mayıs’ta Reuters’e konuşan bir Türk yetkili güvenli bir koridor açılması için Rusya ve Ukrayna ile müzakerelerin sürdüğünü ifade etti.
BOLD ANALİZ – Ukrayna-Rusya savaşının uzaması halinde dünya çapında bir gıda krizinin çıkacağı uzun süredir gündemde. Artan tahıl fiyatları ise bu endişeyi haklı çıkarır cinsten.
14 Mayıs tarihinde gerçekleşen G7 zirvesi ardından yayınlanan bildiride Rusya’dan ivedi olarak koyduğu gıda ve enerji ambargosunu kaldırması istendi. Rusya ambargoların karşılıklı kaldırılması konusunda diretiyor. Savaş sürecince Batı ile birlikte Ukrayna’yı destekleyen Erdoğan, tahıl krizinde şimdiye kadar Rusya ile beraber hareket etti. Koridor açılması yönünde müzakereleri de yine Rusya ile yürütüyor.
25 MİLYON TON TAHIL KARADENİZ LİMANLARINDA
Ukrayna dünyanın ‘tahıl ambarı’ olarak adlandırılan ülkeleri arasında. Rusya ile birlikte üretimin üçte birini oluşturuyor. Rusya savaş sebebiyle kendisine konulan ambargolara gıda ve enerji sektörlerindeki ambargolarla karşılık verdi. Ayrıca limanları ablukaya alarak Ukrayna’yı da engelliyor. Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) göre 25 milyon ton tahıl limanlarda bekliyor. Dünya ise yeni bir krizin eşiğinde.
KARADENİZ’DEKİ MAYINLAR GEMİLER İÇİN BÜYÜK RİSK
3 Mart’ta Estonya bandıralı bir kargo gemisi Odessa açıklarında mayına çarparak battı. Mart ayı içerisinde ise Türkiye ve Romanya kendi karasuları içerisinde mayın bulduğunu duyurdu. Bu haber ulaşımı neredeyse durma seviyesine getirdi. Mevcut durum, Karadeniz’de ticaret gemileri için büyük bir güvenlik tehlikesi olduğunu ortaya koyarken ulaşım güvenliği ve maliyetini ciddi ölçüde etkilemekte. Rusya ise mayınların Ukrayna’ya ait olduğunu iddia etti.
İNGİLTERE’NİN KORUYUCU KORİDOR PLANI
Dünya genelinde tahıl fiyatları son 14 yılın zirvesini görmüşken buna karşı farklı çözümler de gündemde. 23 Mayıs’ta ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin Ukrayna limanlarındaki Rus ambargosunu kırmak için Danimarka Silahlı Kuvvetleri envanterinde bulunan Harpoon füzelerinin Ukrayna’ya gönderileceğini ifade etti.
Litvanya Dışişleri Bakanı Gabrielius Landsbergis’ın 24 Mayıs’ta yaptığı açıklamada ise İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truzz’un kendisi ve diğer müttefik ülkelerdeki mevkidaşları ile görüşerek bir “Koruyucu Koridor” planı üzerinde çalıştığını ifade etti. Plan, deniz kuvvetlerinin Karadeniz’e gönderilerek ticaret gemilerinin korunmasını amaçlıyor. Ayrıca plan Karadeniz’de mayın taraması yapılmasını da içeriyor.
Bununla birlikte planın Montrö anlaşmasına aykırı olduğu düşünülüyor.
“TÜRKİYE’YE AÇILACAK GÜVENLİ BİR KORİDOR İSTİYORUZ”
26 Mayıs’ta Reuters’e konuşan bir Türk yetkili, “Ukrayna’dan tahılın çıkarılması için Türkiye hem Rusya hem de Ukrayna ile görüşüyor. Türkiye’den açılacak güvenli bir koridor ile bu tahılın hedef pazarlarına ulaşması talep oldu. Görüşmeler halen devam ediyor” dedi.
CEVHERİ GÜVEN KARADENİZ PAZARLIKLARINI İFŞA ETMİŞTİ
10 Nisan’da yaptığı YouTube yayınında Karadeniz’deki mevcut duruma değinen gazeteci Cevheri Güven, Erdoğan’ın muhtemel hedefini ise şu şekilde özetlemişti:” Türkiye’de 11 gemilik Mayın arama imha filosu var ve bunu Erdoğan başından beri bekletiyor. Bu Rusya’nın lehine, çünkü Rusya’nın karşı ambargo yapmasına olanak sağlıyor. Eğer Türkiye Karadeniz’de mayın arama ve temizleme yapsaydı, navlun fiyatları, taşımacılık fiyatları, sigorta fiyatları bir anda düşecek, gemi trafiği yeniden hızlanacak ve kriz aşılmış olacaktı. Türkiye ise bu krizi çözen ülke olarak dünyada itibarını arttıracaktı. Ama Erdoğan için kendi çıkarı önemli ve bu da Putin ile ilişkilerini iyi tutmaya bağlı.”