BOLD ANALİZ – Her fırsatta ‘faize karşıyım’ diyen Erdoğan’ın bankaları nasıl ihya ettiği ortaya çıktı. 1 yıl öncesine kadar Türk Lirası kaynak bulmakta zorlanan bankalar, vatandaşın kur korumalı mevduat sistemine yatırdığı 1,4 trilyon lirayla abat oldu. Geçen yılın aynı döneminde 48 milyar 457 milyon TL olan bankacılık sektörü net kârı 2022’nin ilk 8 ayında 252 milyar 208 milyon liraya fırladı.
AKP REFERANSIN VARSA KREDİ VAR
Türkiye’de rekor negatif faize rağmen AKP’ye yakın iş insanları ve AKP referanslı bireysel müşterilerin dışındaki vatandaşlara kredi kullandırılırken adeta bin dereden su getirtiliyor. Olağan dönemlerde yüzde 30-35 arasında bulunan bireysel krediler ve kredi kartlarının toplam krediler içindeki payı, BDKK verilerine göre uzun yılların ardından ilk kez yüzde 20’nin altına indi.
DÜŞÜK FAİZLE PARA TOPLAYIP VATANDAŞA KREDİ VERMİYORLAR
Dünya gazetesi Türkiye’de yaşanan çarpıklığı “Bankalar seçici davranıyor: Yaşanan ödeme güçlüğü, bankaların bireysel kredilerde daha seçici davranmasına yol açıyor. Düşük gelirli ve kredi notu zayıf tüketicilerin kredi talepleri kabul edilmiyor ya da sınırlı miktarda kredi veriliyor.” ifadeleriyle anlattı.
KREDİ KARTI VE KREDİ BORÇLUSU 4 MİLYON 160 BİN KİŞİ
Bir yandan kredi kullanımı yavaşlarken, diğer yandan da borcunu ödeyemeyenlerin sayısı artıyor. Ağustos itibariyle, son bir yılda bireysel kredi ve kredi kartı borçlularına 516 bin kişi daha eklendi. Takibe düşen kredi ve kredi kartı borçlu sayısı 4 milyon 160 bine ulaştı. Bu durum; asgari ücret, memur ve emekliye yapılan zamların, konut, otomobil ve ihtiyaç maddelerine gelen zamların çok altında kalmasından kaynaklandı.
KUR KORUMALIDAKİ HER 100 LİRA 2 LİRA KAYBETTİ
Bankaların faizden elde ettikleri kârları her gün katlanırken, vatandaşın kur korumalıya koyduğu birikimleri eriyor. İki ay öncesine kadar Merkez Bankası faizi yüzde 14 iken kur korumalıda parası olan vatandaşlara bankalar ve katılım banları yüzde 17 veriyordu. Erdoğan’ın talimatıyla politika faizi yüzde 12’ye indirilince bankaların kur korumalıya aktardıkları kaynak yüzde 15’e düşürüldü. Başka bir deyişle ağustos ayından itibaren Ayşe teyze ve Mehmet amcanın KKM’deki her 100 lirasından 2 lira bankaların kasasında kalmış oldu. 1,4 trilyon liranın toplandığı sistemde bankalara kalan paranın büyüklüğü ise bir yıl sonunda hesaplanabilecek.
VATANDAŞ NE KADAR KAYBETTİĞİNİ BANKALARA SORABİLİR
Erdoğan’ın emriyle faizlerin yıl sonuna kadar yüzde 9’a inmesiyle KKM’deki kazanç daha da azalacak. Merkez Bankası’nın belirlediği faizin 300 puan üzerinde faiz ve kâr payı dağıtan bankalar, vatandaşlara en fazla yüzde 12 verecek. Bankada parası olanlar bugüne göre 3 lira daha kaybetmiş olacak. Yastık altındaki dolar ve altınını bozdurup bankaya yatıranlar faizlerin düşmesiyle ne kadar para kaybettiklerini banka şubelerinden öğrenebilir.