BOLD – Batılı ülkelerin Rus petrolüne varil başına 60 dolar tavan fiyat sınırlaması getirmesi ve bu fiyata uymayan gemilerin Batılı şirketler tarafından sigortalanmasının yasaklanması sonrasında, Türkiye’nin Boğazlarda beklettiği petrol tankerlerine ilişkin kriz büyüyor.
Ankara’nın yaptırımlardan doğan güvenlik boşluğuna karşı kapsamlı sigorta belgeleri talep etmesi üzerine Karadeniz’de bekletilen tankerlerin sayısı 20’yi geçerken, bu durumun küresel petrol fiyatlarını etkileme riskine dikkat çeken Batılı yetkililerden de baskı artıyor.
KARADENİZ’DE 20, ÇANAKKALE’DE SEKİZ GEMİ İDDİASI
Türkiye limanlarına gelen gemilere acentelik hizmetleri vermek için İstanbul’da kurulan Tribeca ajansı, İstanbul Boğazı’ndan geçerek Akdeniz’e inmek için Karadeniz’de bekletilen tanker sayısının bugün 20’ye yükseldiğini duyurdu. Çanakkale Boğazı’ndan geçmek için de sekiz geminin sigorta belgeleri nedeniyle bekletildiği belirtildi.
BEKLEYEN GEMİLERDE 1.2 MİLYAR DOLARLIK PETROL VAR
Amerikan haber sitesi CNBC ise Karadeniz’de bekletilen 20 gemide 20 milyon varilden fazla petrol bulunduğunu, bu petrolün toplam değerinin 1.2 milyar dolar olduğunu yazdı.
PETROL PİYASALARINI ETKİLEYEBİLİR
ABD merkezli danışmanlık şirketi Lipow Oil Associates Başkanı Andy Lipow, ertelemenin sürmesi halinde rafinerilerin başka ülkelerden petrol tedarik etmek veya operasyon kapasitelerini azaltmak zorunda kalabileceğini, bu durumun benzin ve dizel tedarikini etkileyeceğini söyledi. Lipow, CNBC’ye açıklamasında “Eğer bu durum bir hafta daha sürerse, petrol piyasaları üzerindeki etkilerini görmeye başlayacağız” dedi.
BATILI YETKİLİLER TÜRKİYE’Yİ SUÇLADI
Batılı yetkililer şu an için bekletilen gemilerin büyük bir çoğunluğunun Kazak petrolü taşıdığını ve yaptırımlara tabi olmadığını söylüyor, dolayısıyla sigorta belgelerinde geçmişe kıyasla eksiklik bulunamayacağı için Türkiye tarafından bekletilmelerine gerek olmadığını savunuyor.
Financial Times gazetesinde bugün yayımlanan “Batılı yetkililer petroldeki kesinti için Türkiye’yi suçluyor” başlıklı haberde, Batılı yetkililerin bu yöndeki yorumlarına yer verdi. İsmi açıklanmayan bir Batılı yetkili, Kazakistan’da Chevron ve ExxonMobil gibi şirketler tarafından çıkarılıp petrol boru hattı üzerinden Rusya’nın Karadeniz kıyısına gönderilen ve burada yüklenerek Boğazlar üzerinden Akdeniz’e inen gemilerin yaptırım dışı olduğunu söyledi.
Yetkili, “Boğazlardan geçmek üzere bekletilen ham petrol yüklü yaklaşık 20 geminin bir hariç hepsinin Kazakistan menşeli petrol taşıyor gibi görünüyor. Bu yük herhangi bir senaryoda tavan fiyat uygulamasına tabi değil ve geçtiğimiz hafta veya aylarda sigorta statülerinde herhangi bir değişiklik yapılmamış olması gerekir” dedi.
KESİNTİYE TAVAN FİYAT DEĞİL, TÜRKİYE YOL AÇTI
Bir diğer yetkili de, “Tavan fiyat politikası gemilerin her bir seyahat için ayrı sigorta garantisi almasını gerektirmiyor. Bu kesintiler Türkiye’nin getirdiği kuralın sonucu, tavan fiyat politikasının değil” diye konuştu.
Sektörün yüzde 90’ındaki koruma ve tazmin sigortalarını temin eden Uluslararası P&I Kulüpleri ise Türkiye’nin taleplerine uyamayacağını duyurmuştu. Açıklamada, Ankara’nın talebinin “bir geminin yaptırımları ihmal etme ihtimali bulunması halinde bile” sigortalanması anlamına geldiği savunulmuştu.
Gelinen noktada, söz konusu uygulama Türkiye ile Batı arasında yeni bir gerilime yol açmış durumda ABD Hazine Bakan Yardımcısı Wally Adeyemo, çarşamba günü Türkiye Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal’la bu konuda bir görüşme yaptı. İngiltere Hazine Bakanlığı da ABD, AB ve İngiltere yetkililerinin Türk yetkililerle bir çözüme varmak için temas halinde olduğunu duyurdu.
FT’YE KONUŞAN KAYNAKLAR: TÜRKİYE İÇİN RİSK ARTABİLİR
Financial Times’a konuşan sektör kaynakları ise tavan fiyat uygulamasının ardından Türkiye boğazlarından sigortasız veya daha az güvenilir şirketlerin sigortası ile geçmek isteyecek gemilerin sayısının artabileceğini söyledi.
DENİZCİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ: P&I ŞART
Denizcilik Genel Müdürlüğü’nden son yapılan açıklamada da, Türkiye’nin BM Güvenlik Konseyi dışındaki yaptırım kararlarını uygulamakla mükellef olmadığı belirtilerek, “Bununla birlikte, yaptırıma tabi bir geminin veya bir yükün Türk Boğazlarından geçiş yapması halinde meydana gelebilecek ve felaket boyutuna varabilecek bir kazada sigorta şirketinin tazmin sorumluluğunu karşılamaması riskini almamız söz konusu değildir” denildi.