BOLD – Türkiye’nin Irak Kürdistan Bölgesinde terör örgütü PKK’ya yönelik düzenlediği sınır ötesi operasyonlar bölgedeki çatışmalar nedeniyle yıllardır köylerine gidemediklerini belirten Iraklı Kürtler tarafından ilk kez yargıya taşınıyor.
MAĞDURİYETLERİNİN GİDERİLMESİ İÇİN TÜRKİYE’DEN TAZMİNAT İSTİYORLAR
DW Türkçe’nin haberine göre Diyarbakır’da bulunan bir hukuk ofisi, TSK’nın Irak’ta düzenlediği operasyonlar sırasında meydana gelen zarara karşı hukuki girişim başlatma çalışmaları yürütüyor. Avukat Hişyar Özalp tarafından yürütülen bu çalışma, operasyonlar yüzünden köylerine gidemeyen, evlerinden uzakta yaşamak zorunda kalan binlere kişi için örnek teşkil edebilir. Buna göre, Iraklı Kürtler, ilk kez resmi yollarla mağduriyetlerinin giderilmesini talep ediyor ve Türkiye’den tazminat istiyor.
İLK BAŞVURU VALİLİKLERİN ZARAR TESPİT KOMİSYONLARINA YAPILACAK
Avukat Hişyar Özalp’in verdiği bilgiye göre, Türkiye’den tazminat talep eden Iraklı Kürtlerin başvuruları sınır komşusu oldukları Hakkâri ve Şırnak valiliklerindeki zarar tespit komisyonlarına yapılacak. Komisyon talebi reddederse konu idari yargıya, daha sonra da sırasıyla Danıştay ve Anayasa Mahkemesi’ne taşınacak. Tüm bu süreçten sonra sonuç alınamazsa iç hukuk yolları tüketilmiş olacak ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurulacak.
TÜRKİYE MİLYONLARCA EURO TAZMİNAT ÖDEYEBİLİR
Türkiye’nin kendi topraklarında gerçekleşmeyen zararları iç hukukla karşılayıp karşılamayacağı merak konusu. Ancak, uzun zamandır Irak’ta konuyla ilgili çalışmalar yapan hukuk bürosunun yetkilileri AİHM’in daha önce benzer olaylarda İngiltere ve Hollanda hakkında ihlal kararları verdiğini belirtiyor. Peki bu kararlar Türkiye için de emsal olabilir mi? Avukat Hişyar Özalp’e göre, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları incelendiğinde, bir devlet legal veya illegal yollarda başka bir devletin sınırları içinde işlediği fiilden sorumlu tutuluyor.
Hukukçular önümüzdeki günlerde tazminat talepleri ile ilgili resmi başvuruları yapacak. İç hukuk yolları tükenir ve başvurular AİHM’e giderse Türkiye milyonlarca euro tazminat ödemek zorunda kalabilir. Ancak hukukçular konunun bir de ceza soruşturması boyutu olduğunu belirtiyor. Yakınları öldürülen kişilerin savcılıklara suç duyurusunda bulunabileceklerini ifade eden Özalp, bu dosyaların da AİHM’e götürülebileceğini ifade ediyor.
İLK SINIR ÖTESİ OPERASYON 1983’TE DÜZENLENDİ
Türkiye’nin düzenlediği sınır ötesi harekâtlar 1980’lı yılların başında dönemin Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin ile imzalanan sınır güvenliği anlaşmasına dayanıyor. Son zamanlarda özellikle Silahsız İnsansız Hava Araçları’yla (SİHA) yapılan sınır ötesi operasyonların ilki de bu anlaşma çerçevesinde, 25 Mayıs 1983’te düzenlendi. O tarihten bu yana dönemsel gelişmelere bağlı olarak artış gösteren veya azalan operasyonlar terör örgütü PKK ile mücadeleyi yürüten Türk Silahlı Kuvvetleri ile hükumetlerin ana gündemlerinden biri oldu. Sınır güvenliği anlaşmasıyla sık sık Kürdistan Bölgesi’nde operasyon yapan Türkiye, bu süreçte PKK’nın saldırılarını engellemek için Irak topraklarında yüze yakın askeri nokta ve üs kurdu.
OPERASYONLARDAN 500 BİN KİŞİ ETKİLENDİ
Türkiye’nin Irak’ta düzenlediği askeri harekâtlarının ana gerekçesi Irak topraklarındaki PKK varlığı olsa da operasyonlardan çok sayıda sivil olumsuz etkileniyor. Kürdistan Bölgesel Parlamentosu bünyesinde kurulan araştırma komisyonunun geçen yıl açıkladığı rapora göre, 378 kilometrelik Türkiye sınır hattı ve çevresinde bulunan 800’den fazla köy ve mezra çatışmalar nedeniyle boşalmış durumda. Geçen yıldan bu yana boşaltılan köy sayısının bin civarına ulaştığı, evlerini terk eden sivillerin ise 500 binden fazla olduğu tahmin ediliyor.
TÜRKİYE İÇİNDEKİ MAĞDURLARLA NASIL ANLAŞILDI?
Türkiye’nin 1990’lı yıllardaki terörle mücadele konsepti kapsamında Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde yaklaşık 5 bin köy ve yerleşim yeri boşaltılmış, bunların bir kısmı yakılmıştı. Köyleri boşaltılan binlerce kişi iç hukuktan sonuç alamayınca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurdu. Çoğunlukla Türkiye aleyhine sonuçlanan davalar AİHM’i fazla meşgul edince, Avrupa Birliği üyeliği için çabalayan Türkiye’de, “Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması” kanunu çıkarıldı. 5233 sayılı kanun kapsamında valilikler bünyesinde tespit komisyonları oluşturuldu ve zarar gören vatandaşlara tazminat ödendi. Iraklı Kürtler’in de aynı kanundan yararlanabileceğini belirten Avukat Hişyar Özalp, önümüzdeki günlerde Kürdistan Bölgesi ile sınır komşusu olan Hakkâri ve Şırnak’taki komisyonlara başvuru yapacaklarını söyledi.