TANER DEMİR I BOLD ANALİZ
Depremlerle sarsılan Türkiye’nin ekonomik fay hattı iyice gerildi. Saray Hükumeti, krizin üstünü örtmek için baskıcı yöntemlerini daha da arttıracak. Diğer yandan milletin gözünü boyamak için Erdoğan’ın başlattığı elden para dağıtma işlemi, AKP ve MHP teşkilatları eliyle seçime kadar sürecek. Peki bu ekonomik çöküşü durdurmaya yetecek mi?
BU RAKAMLA 8 TANE ÇANAKKALE KÖPRÜSÜ YAPARSIN
Kısa yoldan cevabı verelim: Hayır. Çünkü, ‘Ben ekonomistim’ diye diye AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ülkeye dayattığı ekonomik model enkaz altında kaldı. Ekonominin gerçeklerine karşı kürek çeken Erdoğan’ın ekonomi ekibi, ilk dalgada alabora oldu. Türkiye ocak ayında tüm zamanların en yüksek dış ticaret açığını verdi. Tam 14.2 milyar dolar gibi devasa bir meblağ. Ekonomi yazarı Murat Muratoğlu’nun deyimiyle “Yan yana Çanakkale’ye 8 tane köprü dizsen yılın ilk ayında verdiğimiz açığa ulaşıyorsun.”
NEBATİ’NİN UYKULARINI KAÇIRAN VERİLER
2021 yılının Aralık ayındaki kur şokunda 3 gün uyku uyuyamadığını açıklayan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, son gelen veriler sebebiyle uyuyabildi mi bilemiyoruz. Ancak millete yutturdukları Türk tipi ekonomi modeliyle şu vaatlerde bulunmuştu: “Faizleri düşüreceğiz, üretimi arttıracağız, ihracatı patlatacağız, dış ticaret açığını kapatacağız, doları düşüreceğiz” Bunların hiçbiri olmadı. Merkez Bankası faizi yüzde 8,5 düşürdü evet. Ama piyasa faizi yüzde 30’ların üzerine çıktı. Vatandaş ev ve araba almak için bankalara yüzde 30’lara varan yıllık faizler ödemek zorunda kaldı. İhracat ithalatın gerisinde kaldı, dolar 21 Aralık 2021 önceki kur şokunun da üzerine çıktı 19 lira sınırına dayandı.
ARAPLAR VE RUSLAR PARAYI KESERSE RUHUNA FATİHA
Ekonomik fay hattı bir yerde mutlaka kırılacak. Depremlerin yaralarını sarmakla uğraşan Türkiye bir de seçim atmosferine girince şubat ayı ve sonrası daha karanlık gözüküyor. Merkez Bankası dolar kurunu 19 liranın altında tutmak için 7 milyar doları iki haftada eritti. Körfez’den ve Ruslardan sıcak para gelmezse eksi 44 milyar dolara gerileyen Merkez Bankası rezervleri yeniden eksi 55 milyar dolarlara gerileyecek. Ya da dolar 36 liraları görecek. Bu saatten sonra herkes bir maaşını devlete verse, bütün cami önlerine bağış kutuları konulsa bile ekonomiyi düzlüğe çıkartmak imkansız.
EKONOMİK KRİZİ SOPAYLA DÜZELTEMİYORUZ, BARİ PARA DAĞITALIM DEDİLER
Nedeni çok açık. Türk tipi başkanlık sistemi 2018 yılından beri ekonomiyi uçurumun kenarına getirdi. Yasakçı tedbirlere rağmen enflasyon düşmüyor, dolar durdurulamıyor, dış ticaret ve cari açık kapanmıyor. Bakın bankalar doları 19,08 TL altında satamıyor. Serbest piyasa ile resmî kur arasındaki makas açılıyor. İhracatçı firmalar, ihracat gelirinin yüzde 40’ını Merkez Bankası’na satmak mecburiyetinde.
Mal karşılığı altın ithalatı yasaklandı. Altın-gümüş alım-satım işlemlerinde asgari yüzde 3 fark alınıyor. Bankaların tüm döviz işlemleri an be an takip ediliyor. Ekonomi yazarı Turhan Bozkurt’un YouTube kanalında verdiği bilgilere göre, bankalar “10.00-16.00 saatleri haricinde döviz alım-satımı yapmayın” diye ikaz edildi. 50 bin Amerikan Doları’nı aşan swift talimatı yerine getirilmeden önce çok kapsamlı kayıt tutuluyor. Bazı bankalar döviz transferi taleplerini geri çevirmeye başladı.
SARAY’I SANDIĞA GÖMECEK EKONOMİK FAY HATTI
Doları 19 liranın altında tutmak için Merkez Bankası, Akbank’a 240 milyon TL, Yapı Kredi Bankası’na 150 milyon TL, Garanti Bankası (BBVA): 120 milyon TL, Denizbank’a 100 milyon TL, İş Bankası’na 50 milyon TL ceza kesti.
Orman yangınları sonrası millete çay fırlatan Erdoğan ise bütün bu karanlık tabloyu unutturmak için Adıyaman’da depremzedelere ulufe dağıttı. Erdoğan cephesinde değişen bir şey olmadı yani. Ama ekonomideki fay hattında biriken enerji topyekün Saray’ı da sandığa gömeceğe benziyor.
Cumhurbaşkanı’nın böyle elden para dağıtması normal mi? pic.twitter.com/mF8C8yk9UZ
— nevsin mengu (@nevsinmengu) February 27, 2023