ORHAN KAYA | BOLD ANALİZ
AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 14 Mayıs seçimlerine günler kala seçmenlerin oyunu alabilmek için icraatlarının tam zıddı vaatte bulunmaya devam ediyor.
Erdoğan, dün katıldığı Kanal D, CNN Türk ortak yayınında tartışılan imar affı konusunda konuştu. “Bu işin affı olmaz diyen” Erdoğan “Aynı şekilde İmar affı diyorsunuz. Bu konuyla ilgili parlamentoyla ilgili, Anayasa’nın aklımda kaldığı kadarıyla 50. maddesi olsa gerek, bunların içerisinde katalog suçlar var. O da yerini alacak. Biz onunla daha da köşeye sıkıştıracağız. Bu için affı maffı olmaz” dedi.
AKP, 2005’TE İMAR AFFINI SUÇ OLMAKTAN ÇIKARDI
Erdoğan, canlı yayında 8 kez çıkardığı imar aflarını unutturmaya çalışıyor. İmar aflarını tutuklamayı gerektiren katalog suçlar kapsamına alacağını söylüyor. Oysa ki AKP, 2005 yılında imara aykırı konut yapmayı Türk Ceza Kanunu’ndan suç olmaktan çıkardı. Temmuz 2005 tarihli düzenleme ile Türk Ceza Kanunu’nda yapılan değişiklik yapıldı. “Yapı ruhsatiyesi alınmadan veya ruhsata aykırı olarak bina yapan veya yaptıran kişiler ile bu yapılara elektrik, su veya telefon bağlantısı yapılmasına müsaade eden kişilerin, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır” hükmü TCK’dan çıkarıldı. Bu düzenlemenin ardından mevzuata aykırı yapıların sahipleri ve bunlara göz yuman kamu çalışanlarının cezaları ile birlikte özellikle deprem riski bulunan yerlerdeki izinsiz veya mevzuata aykırı olan yapılar da affedildi.
KATALOG SUÇ NEDİR?
Peki katalog suçlar nedir? Katalog suçlar , 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda tutuklama başta olmak üzere bazı koruma tedbirlerinin uygulanabileceği suçların sayıldığı maddeye deniyor. Katalog suçlardan birinin işlenmesi halinde şüpheli veya sanık için tutuklama nedenlerinin var olduğu kabul edilir.
ERDOĞAN İMAR AFLARINI UNUTTURMAK İSTİYOR
Erdoğan’ın başında olduğu AKP iktidarı döneminde 8 kez imar affı çıkarıldı. Erdoğan, 6 Şubat’taki Kahramanmaraş depreminden sonra af karşıtı oldu. Dün canlı yayında imar affını tutuklamayı gerektiren suçlar arasında alacaklarını söyledi. Erdoğan’ın, resmi rakamlara göre 50 bin kişinin hayatını kaybettiği Maraş depreminin ardından imar affı karşıtı bir siyasi söylem geliştirmesinin altında iktidarını kaybetme korkusu yatıyor. Çünkü, halk depremin değil, imar mevzuatına aykırı yapılan, imar aflarıyla ruhsat verilen çürük binaların altında kalarak yaşamını yitirdi. Deprem bölgesindeki halk bu nedenle Erdoğa ve partisine öfke duyuyor.
İKTİDARI KAYBETMEKTEN KORKUYOR
Erdoğan bu öfkenin sandıkta kendisini 20 yıldır sürdürdüğü iktidardan etmesinden endişe ediyor. Bu nedenle AKP’nin 8 kez Meclis’ten çıkardığı, 9’ncusu da Meclis’te bekleyen imar aflarını unutturmak istiyor. Erdoğan, 23 Şubat 2019’da Kahramanmaraş’ta 24 Şubat 2019’da Hatay’da düzenlediği mitinglerde imar affından övünerek bahsetmişti. Erdoğan, “Hatay’da 8 bin konut projesini hayata geçirdik. İmar barışıyla, toplam 205 bin Hataylı vatandaşımızın sorununu çözdük…” demişti.
İşte 14 Mayıs seçimi öncesi imar affı karşıtı sözler sarfeden Erdoğan ve partisi AKP’nin çıkardığı imar afları:
2003
AKP, iktidara geldiği 2002’den itibaren ilk imar affını 2003 yılında çıkardı. Kanun değişikliğiyle “Yapı kullanma izni verilmeyen yapılara belediyelerce alt yapı hizmetlerinin birinin veya birkaçının götürüldüğünün belgelenmesi halinde, ilgili yönetmelikler doğrultusunda Kanunun yayımı tarihinden itibaren altı ay içerisinde başvurulması üzerine kullanma izni alınıncaya kadar geçici olarak elektrik bağlanabilir” hükmü getirildi. Birgün’ün haberine göre benzer bir düzenleme, Aralık 2003’te de yürürlüğe girdi. 2004 yılına yönelik düzenlemede de imar mevzuatına aykırı yapılar, ‘çevre sağlığı’ konusu ön plana çıkarılarak meşrulaştırıldı.
2005
Temmuz 2005’te yapılan yasa değişikliğiyle mevzuata aykırı yapıların sahipleri ve bunlara göz yuman kamu çalışanlarının cezaları ile birlikte özellikle deprem riski bulunan yerlerdeki izinsiz veya mevzuata aykırı olan yapılar affedildi.Aynı yasa kapsamında Kıyı Kanunu’nun 6’ncı maddesine eklenen hüküm ile özelleştirme kapsamına alınan kıyı, sahil şeridi ve dolgu alanlarına turizm amaçlı alışveriş merkezleri ve konaklama ünitelerinin yapılmasına olanak sağlandı.Ayrıca bakanlıklara verilen yetkilerle imar planları yoluyla bazı kısıtlamalar dikkate alınmayarak af nitelikli yapılaşma kararlarının önü açıldı.
2012
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’da değişiklik yapıldı. Bu değişiklik ile imar ve gecekondu mevzuatına aykırı yapılara uygulanacak af nitelikli işlemlerin süresi üç yıl uzatıldı.
2015
2015 yılında ise af niteliğindeki üç yıllık süre uzatma kararı, altı yıla çıkarıldı.
HASAN KAÇAN’LI REKLAMLA 10 MİLYON KİŞİYE İMAR AFFI
2018 yılının Mayıs ayı, imar affı düzenlemesinin son kez hayata geçirildiği tarih oldu. Bir ay sonraki seçimler öncesinde vatandaşa “müjde” olarak sunulan bu düzenleme ile kayıt dışı yapılar yasal statüye kavuşturuldu. İmar affı kapsamına 31 Aralık 2017 tarihinden önce yapılmış tüm yapılar alındı. Bu aftan yararlananları anlatan Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, 26 Haziran 2019’da yaptığı açıklamada, “Bugüne kadar imar barışına 10 milyon 250 bin vatandaşımız başvurdu” dedi.
DESTİCİ’NİN TEKLİFİ DEPREME TAKILDI
Cumhur İttifakı’nın küçük ortağı BBP Genel Başkanı Mustafa Destici, iptal edilen yapı kayıt belgeleri sonucunda idari para cezası ve yıkım kararını ortadan kaldıran imar affı teklifini 11 Ekim 2022’de TBMM Başkanlığı’na sundu.
DEPREM BÖLGESİNDE 294 BİN KAÇAK YAPIYA RUHSAT VERİLDİ
2018 verilerine göre 10 kentte toplam 294 bin 165 yapı kayıt belgesi düzenlenerek kaçak yapılar yasal statüye kavuşturuldu.