ORHAN KAYA | BOLD ANALİZ
14 Mayıs seçimleriyle ilgili şaibe iddiaları gündemdeki yerini koruyor. Ancak muhalefetin Tayyip Erdoğan’ın kazandığını kabullenen görüntü vermesi, sonuçlara güçlü bir itirazda bulunmaması, ikinci tur için muhalif seçmeninin sandığa gitmemesine yol açacak gibi görünüyor.
Seçim sonuçlarına bakınca doğal olarak Erdoğan’ın Kemal Kılıçdaroğlu’na yüzde 5 fark attığı ve seçimin galibi olduğu net.
TOGG, İHA-SİHA PROPAGANDASI SOĞAN’I YENDİ
14 Mayıs’a giderken muhalefet partileri ve anket şirketleri, enflasyon sonucu oluşan hayat pahalılığı ve mutfaktaki yangının sandığa yansıyacağı görüşündeydi. Ancak seçim sonuçları, Erdoğan’ın Millet İttifakı’nı PKK ile işbirliği yaptığına yönelik kurduğu algı, TOGG, İHA-SİHA ve TGC İHA gemisi üzerinden yaptığı propagandanın seçmende karşılık bulduğunu ve özellikle milliyetçi-muhafazakar oyların tüm defolarına rağmen bir dönem daha Erdoğan’la devam etmeyi tercih ettiğini gösteriyor.
20 YILDA ERDOĞAN GİBİ DÜŞÜNEN KİTLE İNŞA EDİLDİ
Erdoğan’ın Kılıçdaroğlu karşısında seçime 1-0 önde başladığı ortadaydı. Seçim öncesi Erdoğan, onlarca televizyon kanalı ve gazeteyle Millet İttifak=Terör propagandası yaptı. HDP üzerinden Millet İttifakı lider ve partilerine milliyetçi-muhafazakar seçmenin gözünde hain-terörist damgası vuruldu. Kılıçdaroğlu’na giden oyların terör örgütüne destek olacağı ilmek ilmek işlendi. Siyasi analistlerin “20 yıldır iktidarda olan Erdoğan’ın, Türkiye’de ‘Erdoğan gibi düşünen’ milliyetçi bir kimlik inşa ettiği” hakikatini de söylemeden geçemeyiz. Erdoğan gibi düşünen bu kimlik, özellikle Orta Anadolu, Karadeniz ve Doğu illerindeki milliyetçi-muhafazakar kitleye tekabül ediyor. Bu kitle, Erdoğan kime hain kime terörist diyorsa ona göre tavır alıyor. Erdoğan’ın 20 yıldır örgülediği milliyetçi-muhafazakar seçmen kitlesi Kılıçdaroğlu’na vereceği oy ile bölünme kaygısı arasında gidip geldi ve sandığa gittiğinde yine Erdoğan’a oy verdi.
ERDOĞAN’NIN DEV PROPAGANDA MAKİNESİ DEPREM VE EKONOMİK KRİZİ UNUTTURDU
Kılıçdaroğlu ve Millet İttifakı, aslında Erdoğan’a değil, Erdoğan’ın kurduğu propaganda makinesinin yalanlarına mağlup oldu. Propagandanın etkisinde kalan muhafazakar seçmen, Kılıçdaroğlu’na avantaj sağlaması beklenen deprem felaketi ve ekonomik krizi geri plana itti.
SOĞAN ETKİSİ: AKP 2 MİLYON OY KAYBETTİ
Yine de boş tencerenin seçimde tamamen etkisiz olduğunu söyleyemek yanlış olur. 2018’de yapılan milletvekili seçimlerinde yüzde 42.56’lık oy oranıyla AKP birinci parti olmuştu. 295 milletvekili çıkaran AKP, 21 milyon 335 bin 581 oy almıştı. 14 Mayıs seçimlerinde ise AKP yüzde 35.48 ile yine birinci parti oldu ancak oy sayısı 19 milyon 387 bin 889’a geriledi. Milletvekili sayısı ise 266’ya düştü. Yani AKP, bu seçimde 1 milyon 947 bin oy kaybetti. Bu kaybın bir kısmının Cumhur İttifakı içinde seçimlere giren Yeniden Refah Partisi’ne kaymış olsa da bu durumu ekonomik krizin yansıması olarak yorumlamak yanlış olmaz.
CHP, OY SAYISINI 2,4 MİLYON ARTIRDI
CHP ise 2018 seçimlerinde yüzde 22.64’lük oy oranına ulaşmıştı. Meclis’e 146 milletvekili gönderen CHP, 11 milyon 348 bin 878 oy aldı. 2023 seçimlerine DEVA, Gelecek, Saadet ve Demokrat Parti’yle ortak liste yapan CHP, yüzde 25.38’lik oy oranıyla Meclis’e 169 milletvekili gönderdi. CHP, 13 milyon 791 bin oy alarak 2018’e göre toplam oyunu 2 milyon 443 bin artırdı. Bu artış, baraj nedeniyle önceki seçimlerde HDP’ye giden emanet oyların geri dönüşünden mi yoksa ortak listenin getirisi mi olduğunu bilmek zor.