BOLD – İsrail’de haftalardır protesto edilmesine rağmen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun geri adım atmadığı Yargı Reformu, Meclis’teki ilk oylamasında kabul edildi.
İsrail’de Yüksek Mahkeme’nin yetkilerini sınırlandıran düzenleme birinci oylamada kabul edildi. Oylama sonrası protestolar başlarken, tasarının yürürlüğe girmesi için iki oylama daha gerekiyor.
Meclis Genel Kurulu’nda dün gece saatlerinde yapılan oturumda, Yüksek Mahkeme’nin hükumetin aldığı kararları ‘kamu çıkarına hizmet etmediği, çıkar çatışması doğurduğu’ gibi gerekçelerle ‘mantık dışı olduğunu’ belirterek bozma yetkisini ortadan kaldırmayı öngören yasa tasarısı, 120 sandalyeli parlamentoda 64 lehte oy kullanılarak birinci oylamada kabul edildi. 56 milletvekili ise yasa tasarısının aleyhinde oy kullandı.
Tartışmalı yasa tasarısının yürürlüğe girebilmesi için yeniden meclisteki ilgili komisyonda görüşülmesi, Genel Kurul’da ikinci ve üçüncü kez yapılacak oylamalarda da kabul edilmesi gerekiyor.
Başbakan Benjamin Netanyahu hükumetinin yargı düzenlemesine karşı olan protestocular da tasarının ilk oylamada geçmesi üzerine ülke genelinde yolların kapatıldığı sivil itaatsizlik eylemlerine başladı. Hükumet karşıtı yüzlerce gösterici, Tel Aviv-Kudüs otoyolunun Kudüs yönünü kapattı. Sabah trafiğinde araçlar uzun kuyruklar oluşturdu. Göstericileri yoldaki tek şeritten uzaklaştırarak trafiğin geçişini sağlamaya çalışan İsrail polisi, göstericilere saldırdı. Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, protestocuların ülkenin kuzeyindeki sahil hattı boyunca uzanan otoyolda ve farklı noktalardaki kavşaklarda barikatlar kurduğu görüldü. Eylemcilerin sabah saatlerinde yolları kapatmaya başlamasıyla araçların uzun kuyruklar oluşturduğu da görüntülere yansıdı. Bir grup protestocu da İsrail’in ana hava terminali Ben Gurion Havalimanı’nda İsrail bayraklarıyla gösteri düzenledi.
Yargı düzenlemesi karşıtı protestocular, gün boyunca ülke genelinde sivil itaatsizlik eylemleri yapılacağı ve ‘İsrail’de hayatın durma noktasına getirileceği’ duyurusunda bulundu. Protesto hareketi, akşam saatlerinde Ben Gurion Havalimanı’nda toplanma çağrısı yaparken İsrail polisi göstericilerin havalimanı terminaline girmesine izin verilmeyeceğini duyurdu. İsrail Havalimanları İdaresi de yolculara havalimanına uçuşlarından en az 3 saat önce ulaşmaları ve toplu taşıma kullanmaları çağrısı yaptı.
YÜKSEK MAHKEMENİN YETKİLERİ ELİNDEN ALINIYOR
Tartışmalı yargı düzenlemesi ile Yüksek Mahkeme’nin halihazırda kamuoyunda ‘akla yatkınlık maddesi’ şeklinde anılan maddeyle hükumetin aldığı kararları bozma yetkisi elinden alınıyor.
İsrail’de en yüksek yargı merci olan Yüksek Mahkeme, 2022 yılında vergi suçlarından hüküm giyen, savcılıkla yaptığı anlaşma sonucu şartlı tahliyeyle serbest bırakılan ve yeni hükumette Başbakan Yardımcısı, İçişleri ile Sağlık Bakanlığına getirilen Ultra Ortodoks Şas Partisi lideri Arya Deri’nin ‘kabinede yer alamayacağına’ hükmetmişti.
Yüksek Mahkeme’deki 11 yargıçtan 10’u ocak ayında ‘akla yatkınlık maddesi’ni gerekçe göstererek Deri’nin bakan olamayacağı yönünde oy kullanmış, bunun üzerine Başbakan Netanyahu, Deri’yi görevden almıştı. Netanyahu hükumetinin bu düzenlemeyi meclisten geçirmesinin ardından Deri’ye kabinede yeniden görev verebileceği belirtiliyor.
Aynı şekilde İsrail basınında, iktidara karşı eleştirileriyle tanınan Başsavcı Gali Baharav-Miara’nın hükumet tarafından görevden alınmasının da önünün açılabileceği değerlendiriliyor.
OCAK AYINDAN BERİ PROTESTO EDİLİYOR
İsrail Adalet Bakanı Yariv Levin’in 5 Ocak’ta duyurduğu ‘yargı reformu’, Yüksek Mahkeme’nin yetkilerini sınırlandırma ve iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olması gibi değişiklikler içeriyor. Netanyahu, ülke genelinde kitlesel protestolara ve grevlere neden olan yargı düzenlemesini 27 Mart’ta ertelediğini açıklamıştı.
Ancak Netanyahu, 2023-2024 bütçesinin mayıs sonunda meclisten geçmesinin ardından yargı düzenlemesini tekrar gündeme getireceklerini duyurmuştu.