BOLD – Ukrayna ile Rusya arasında imzalanan ve bir kez daha uzatılıp uzatılmayacağı belirsizliğini koruyan Tahıl Koridoru Anlaşması’nın süresi bugün sona ererken, anlaşma uyarınca son tahıl gemisi dün Ukrayna’dan yola çıktı.
MarineTraffic sitesi, TQ Samsun gemisinin dün limanı terk ettiğini açıkladı. Bu gemi, tahıl anlaşması kapsamında Ukrayna limanlarından yola çıkan son gemi oldu. MarineTraffic, Türk bandralı geminin dün sabah 08:00’den biraz sonra limandan ayrıldığını ve İstanbul’a doğru yol aldığını bildirdi. Ukrayna henüz konuyla ilgili açıklama yapmadı ancak Reuters ajansı gemiyi teyit ettiğini bildirdi.
Anlaşmanın uzatılıp uzatılmayacağı ise Rusya’dan gelecek cevaba bağlı olacak. Rusya, kendi tahıl ve gübre ürünlerindeki taleplerin karşılanmaması halinde, BM ve Türkiye’nin arabuluculuğunda yapılan anlaşmayı uzatmayacağını söylemişti. Rusya lideri Vladimir Putin, Moskova’nın kendi gıda ihracatı ve diğer önemli düzenlemelerin önündeki engellerin kaldırılmasına yönelik sözlerin tutulmadığını söylemiş ve Moskova’nın anlaşmayı askıya alabileceğinin işaretini vermişti.
Anlaşmanın 120 günde bir uzatılması öngörülüyordu, ancak Mart ve Mayıs 2023’te Rusya sadece 60 günlük uzatmaları kabul etmişti.
Moskova aynı zamanda, tarımsal ödemeleri yapan Rosselkhozbank’ın küresel Swift sistemine yeniden bağlanmasını talep ediyor. Avrupa Birliği ise Ukrayna işgalinin ardından ambargoya uğrayan Rus bankalarını yeniden sisteme sokmayı düşünmediğini açıklamıştı.
KREMLİN ERDOĞAN’I TEYİT ETMEDİ
Cuma günü de AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Putin ile yaptığı görüşmeden sonra, anlaşmanın yeniden uzatılacağına inandığını söylemişti. Erdoğan, Putin’in Ağustos’ta Türkiye’ye geleceğini söyleyerek, “Tahıl Koridoru Anlaşması’nı uzatma konusunda hemfikiriz. Temennimiz Putin ile müşterek kaldığımız gibi sürdürürüz” dedi. Ancak Erdoğan’ın açıklamaları Kremlin tarafından teyit edilmedi. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Erdoğan’ın açıklamalarının sorulması üzerine, “Rus tarafından bu konuyla ilgili bir açıklama yok” diye yanıt verdi.
Konuyla ilgili Cuma günü bir açıklama yapan BM sözcülüğü ise, BM Genel Sekreteri Guterres’in tahıl anlaşmasının uzatılması konusunda Rusya Devlet Başkanı Putin’den yanıt beklediğini aktardı.
Ukrayna, dünyanın en büyük tahıl üreticilerinden biri. Rusya’nın, Şubat 2022’de Ukrayna’ya saldırmasıyla başlayan savaşın en önemli etkilerinden biri de kıtlık tehlikesinin baş göstermesi oldu. Dünya Gıda Programı’nın verilerine göre, Ukrayna tahılı, dünya genelinde yaklaşık 400 milyon insanın temel besin kaynağını teşkil ediyordu. Savaşın başlamasıyla birlikte Ukrayna’dan tahıl sevkiyatının durması, özellikle Afrika ve Ortadoğu ülkelerinde milyonlarca kişiyi açlık tehlikesiyle karşı karşıya bıraktı.
Ukrayna’nın Karadeniz limanlarından ihracatı, başta Rus savaş gemileri tarafından engellenmişti. Anlaşmayla, Karadeniz üzerinden 30 milyon tondan fazla gıda Ukrayna’nın Karadeniz’deki limanlarından dünya pazarlarına gitti.
BM’ye göre Ukrayna tahılının; % 47’si, İspanya ve İtalya’nın da aralarında bulunduğu “yüksek gelirli” ülkelere gitti. %26’sı Türkiye ve Çin gibi “üst-orta gelir düzeyine sahip” ülkelere gitti. %27’si de Mısır ve Sudan gibi “düşük ve orta gelirli ülkelere gitti.