BOLD – Anayasa Mahkemesi, yıllardır devam eden cezaevlerinde 7 kişilik koğuşlarda 40 kişinin tutulması uygulamasına dair çok önemli bir ihlal kararı verdi.
Düzce T Tipi Cezaevi’nde kalan bir tutuklunun, bulunduğu koğuşun kalabalık olması ve istediği gazetenin temin edilmemesi nedeniyle yaptığı bireysel başvuruyu değerlendiren Anayasa Mahkemesi, tutuklukların kalabalık koğuşta tutulmasının kötü muamele yasağının ihlali olduğuna ve başvuru sahibine 78 bin lira tazminat ödenmesine hükmetti.
KAPASİTENİN ÇOK ÜZERİNDE TUTUKLU VE HÜKÜMLÜ GELDİ
F.S. isimli bir vatandaş, 12 Nisan 2018 tarihinde başka bir ceza infaz kurumundan Düzce T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’na nakledildiğini ve burada kalabalık koğuşta tutulduğunu belirterek önce İnfaz Hakimliği’ne başvurdu. İstediği gazetenin temin edilmediğini de belirten F.S., koğuşundaki kişi sayısının azaltılması ve istediği gazetenin getirilmesini talep etti. İnfaz Hakimliği ise “Nakil yoluyla ve aniden çok sayıda tutuklama olması nedenle kapasitenin çok üzerinde hükümlü ve tutuklu girişi yapıldığı, bu sorunun nakillerle giderilmeye çalışıldığı” gerekçesiyle talebi reddetti. Hakimlik gazete konusunda da “yeterli sayıda talep olmayışını” gerekçe gösterdi.
ANAYASA MAHKEMESİ, DÜZCE’DEN BİLGİ İSTEDİ
F.S. mücadelesinde yılmadı, İnfaz Hakimliği’nin “ret” kararına, ağır ceza mahkemesinde itiraz etti. Ağır ceza mahkemesi de, infaz hakimliğinin verdiği kararın usul ve yasaya uygun olduğunu belirtip F.S.’nin itirazını reddetti. Bunun üzerine F.S., Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkını kullandı. Kabul edilebilirlik açısından ilk inceleme yapıldı ve başvuru incelenmek üzere Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu’na sevk edildi. Anayasa Mahkemesi, F.S. başvurusuna konu olan durumlara dair Düzce T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’ndan bilgi talep etti.
KİŞİSEL ALAN 4 METREKARENİN ALTINA DÜŞTÜ
İnfaz Kurumu, Anayasa Mahkemesi’ne gönderdiği cevap yazısında, F.S.’nin resmi kapasitesi 14 kişi olan 3 koğuşta 280 gün süreyle kaldığı belirtti. F.S.’ye 8 aydan fazla bir süre 3,6 m², 3,7 m² ve 3,9 m² arasında değişen kişisel alan sağlanabildiğini kaydetti infaz kurumu. Anayasa Mahkemesi bu bilgi üzerine, F.S.’ye sağlanması gereken kişisel alanın 8 ay süreyle 4 m²’nin altına düştüğünü vurguladığı kararında, “Asgari kişisel yaşam alanındaki bu azalma kendi başına tutulma koşullarının kötü muamele yasağını ihlal ettiği yönünde güçlü bir karine oluşturmaktadır” ifadelerine yer verdi.
KÖTÜ MUAMELE YASAĞI İHLAL EDİLDİ
Anayasa Mahkemesi kararında, Anayasa’nın 17’nci maddesindeki “Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir” hükmüne atıf yaparak, F.S.’nin 8 ay devam eden kalabalık koğuşta tutulmasının “kısa süreli, küçük çaplı ve ara sıra” olarak değerlendirilemeyeceğini vurguladı. Kararda bu nedenlerle, “Anayasa’nın 17’nci maddesinde anlamında kötü muamele yasağı olarak nitelendirilmesi için gerekli olan ağırlık seviyesine ulaştığı sonucuna varılmıştır” denildi. Ayrıca F.S.’nin istediği gazetenin temin edilmemesinin ifade hürriyetinin ihlali olduğuna hükmetti Anayasa Mahkemesi.
NET 78 BİN LİRA TAZMİNAT ÖDENMESİNE KARAR VERDİ
F.S., Anayasa Mahkemesi’ne başvurusunda, kalabalık koğuşta tutulmasının kötü muamele yasağının ihlali olduğu ve istediği gazetenin temin edilmemesi suretiyle de ifade hürriyetinin engellendiği gerekçeleriyle 960 bin lira maddi ve manevi tazminat talebinde bulunmuştu. Anayasa Mahkemesi bu talebe ilişkin olarak şu kararı verdi: “İhlalin sonuçlarının bütünüyle ortadan kaldırılabilmesi için başvurucuya manevi zararları karşılığında ifade hürriyetinin ihlali nedeniyle 18 bin lira ve kötü muamele yasağının ihlali nedeniyle 60 bin lira olmak üzere 78 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir. Başvurucuya net 78 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar verilmiştir.”
AYM ÜYELERİ 78 BİN LİRA KARŞILIĞINDA ORADA KALABİLİR Mİ
Türkiye’de hemen her cezaevinde, özellikle 15 Temmuz’dan bu yana devam eden, tutuklu ve hükümlülerin aşırı kalabalık koşullarda tutulması uygulaması hakkında verilen bu ihlal kararı, sosyal medyada da gündem oldu. Karara dair, “78.000 tl tazminata,kararı veren üyeler 8 ay 3,6 metre alanda kalabilirler mi? Ayrıca Anayasa mahkemesi kötü muamele yasağı ihlal edilmiş diyorsa Türk Ceza Kanunun ilgili maddesi sevkiyle ceza infaz kurumu ve yetkilileri ve cezaevi savcısı ve sıralı amirlerine de soruşturma (açılmalı)” şeklinde paylaşımlar yapıldı.
Anayasa Mahkemesinden önemli bir karar.
"Başvurucunun ceza infaz kurumunda kalabalık koğuşta tutulması ve asgari kişisel kullanım alanının uzun süre (8 ay) 4 m²'nin altına düşmesi kötü muamele yasağını ihlal eder"
Karar 17.08.2023 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. pic.twitter.com/hsztYTyBKF
— Sedat Ünal (@sdtnl03) August 16, 2023