BOLD – ABD yönetimi, Güney Kıbrıs Rum Cumhuriyeti’ne yönelik silah ambargosu uygulamama kararını bir yıl daha uzattı.
Kararı ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller bir yazılı açıklamayla duyurdu. Sözcü Miller’ın açıklamasında, “Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 2024 mali yılında ihracata, yeniden ihracata ve savunma malzemelerinin transferlerine onay verilmesine imkân tanınması için gerekli şartların Kıbrıs Cumhuriyeti tarafından yerine getirildiğini belirleyip Kongre’ye bildirmiştir” denildi. Koşullara uygunluğun yıllık olarak değerlendirildiğini hatırlatan Miller, bu tespit ve bildirimin sonucunda da Blinken’ın 2024 mali yılı için Kıbrıs Cumhuriyeti’ne yönelik savunma ticareti kısıtlamalarını kaldırdığını açıkladı. Miller, söz konusu tespitin bir değişikliği temsil etmediğinin, “2023 mali yılına ilişkin belirlemenin yeniden belgelendirilmesi” olduğunun altını çizdi.
ABD, 1987 yılında adanın yeniden birleşmesine katkı sağlaması amacıyla Kıbrıs’a silah ambargosu uygulamaya başlamıştı. ABD, bu silah ambargosunu kaldırma kararını ilk olarak 2020’de almıştı. Ambargoyu bazı koşullara bağlı olarak bir seneliğine kaldıran ABD, kararın her yıl gözden geçirileceğini açıklamıştı. Bu koşullar ABD Kongresi’nin 2019 yılında kabul ettiği, “Doğu Akdeniz Güvenlik ve Enerji Ortaklığı Yasası’nda” yer verildiği şekilde, “Kıbrıs’ın kara para aklamayla mücadele düzenlemelerini uygulaması ve Rus askeri gemilerinin Kıbrıs limanlarına erişiminin engellenmesi” başlıklarını içeriyor.
ABD, Uluslararası Silah Ticareti Düzenlemeleri’ni (ITAR) yeni politikayı yansıtacak ve 1 Ekim 2023 itibarıyla geçerli olacak şekilde değiştirecek. ABD’nin aldığı karara Kuzey Kıbrıs Dışişleri Bakanlığından tepki geldi. Bakanlık tarafından yapılan yazılı açıklamada, “ABD Yönetimi’nin, tüm çabalarımıza rağmen adadaki hassas dengeleri bozma pahasına, Kıbrıs Rum tarafının silahlanmasını destekleyen tutumunun hız kazanarak devam etmesini kabul etmek mümkün değildir. Bu hamle, Rum tarafının bir çok ülkeyle askeri işbirliğini arttırdığı bir dönemde, ABD Yönetimi’nin ada ve bölge istikrarına verdiği önemle ilgili samimiyetini bir kez daha sorgulamamıza neden olmuştur” denildi. Bakanlık açıklamasında, “ABD’nin her vesileyle Rum tarafı ile ‘ortaklık ve işbirliği’ kisvesi altında, savunma alanında hız kazanan kışkırtıcı adımlarını desteklemekten kaçınmaya ve ada ile bölgedeki hassas dengeleri gözetmeye bir kez daha davet ediyoruz” çağrısı yapılırken “Bu eylemler karşısında, Kıbrıs Türk halkının güvenliğini sağlamak amacıyla atılması gereken tüm adımları, her zaman olduğu gibi Anavatan Türkiye ile birlikte atmaya devam edeceğimizi yineleriz” ifadesine yer verildi.
DIŞİŞLERİNDEN KINAMA
Türk Dışişleri Bakanlığı da ABD’nin kararını yazılı açıklama yaparak kınadı. Bakanlıktan yapılan açıklamada, “ABD’nin, 2020 Eylül ayında GKRY’ye yönelik silah ambargosunu kaldırma yönünde karar almasının ve bu kararın kapsamını 2022 yılında genişletmesinin ardından, bu defa söz konusu kararı 1 Ekim 2023 itibarıyla bir yıllığına uzatmış olmasını kınıyoruz. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Dışişleri Bakanlığının bu konuda vermiş olduğu haklı tepkiyi tümüyle destekliyoruz” ifadeleri kullanıldı. Açıklamada, ABD’nin son dönemde Kıbrıs Türk tarafının hilafına bölgede attığı çeşitli denge bozucu adımların, ülkenin Kıbrıs Adası’nda uzun yıllarca muhafaza ettiği tarafsız konumunu zedelediğine ve Kıbrıs meselesine “adil, kalıcı ve sürdürülebilir” bir çözüm bulunmasına engel teşkil ettiğine KKTC ile pek çok defa işaret edildiği hatırlatıldı. Açıklamada, “ABD’yi, bölgedeki istikrar bakımından riskler barındıran söz konusu politikalarını gözden geçirmeye bir kez daha davet ediyoruz. Türkiye, garantör devlet sıfatıyla, tarihi ve hukuki sorumlulukları çerçevesinde Kıbrıs Türkü’nün varlığını, güvenliğini ve huzurunu her daim temin etmeyi sürdürecektir” ifadeleri kullanıldı.