BOLD – Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Yalçınkaya kararına katılmadıklarını söyleyen Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanı Zühtü Arslan’ın daha önce yazdığı bir bildiride Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Anayasa’nın üzerinde olduğunu ifade ettiği ortaya çıktı.
ZÜHTÜ ARSLAN: SÖZLEŞME ANAYASA ÜSTÜ NORM
AİHM’nin Türkiye aleyhine verdiği “Yalçınkaya kararına” katılmadığını söyleyen Zühtü Arslan’ın Polis Akademisi öğretim üyesi iken yaptığı bir bildiride şu ifadelere yer verdi: “Anayasa Mahkemesi’nin sözleşmeyle iç hukuk arasındaki uyuşmazlık sorunuyla yüzleşmesi ve sözleşmenin “anayasa-üstü norm.”
AYM’NİN SÖZLEŞMEYİ UYGULAMASI GEREKİR
Zühtü Arslan’ın ayrıca, “Anayasa Mahkemesi’nin hem prestij kaybına uğramaması, hem de hak-eksenli bir yaklaşımı sergilemesi bakımından, sözkonusu çatışmada ve diğer olası çatışmalarda Sözleşme’yi uygulaması gerektiğini” savunduğu tespit edildi.
ARSLAN’A DÜŞEN GÖREV NE?
Konuyu gündeme getiren KHK’lı asker, diplomat Mehmet Dağcı, “Sayın Arslan, şu anda AYM Başkanı olarak size düşen görev; “Mahkemenin itibarını korumak ve hak-eksenli yaklaşım sergilemek” değil midir?” diye sordu.
Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan’ın Polis Akademisi öğretim üyesi iken kaleme aldığı makalesinde “Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi’nin Strasbourgla yüzleşmesinin zamanı gelmiştir.” diyerek AİHM kararlarının uygulanması gerektiğine dikkat çekiyor. Arslan’ın bildirisinden bazı bölümler şöyle:
AYM, ANAYASA ÜSTÜ NORM OLDUĞUNU KABUL ETMELİ
“… Anayasa Mahkemesi’nin Sözleşmeyle iç hukuk arasındaki uyuşmazlık sorunuyla yüzleşmesi ve Sözleşmenin anayasa-üstü norm olduğunu kabul etmesidir. Böyle bir yaklaşımı ben paradigma dönüşümü olarak adlandırıyorum.
AİHM KARARLARINI SAVSAKLAYAMAYIZ
Ancak bu özgürlük, Sözleşmeyi uygulamama ya da uygulanmasını savsaklama iznini devletlere vermemektedir. Uygulamada Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarının gecikmeler olmakla birlikte genellikle uygulandığını, taraf devletlerce ihlale konu iç hukuk hükümlerinin ve idari uygulamaların Sözleşmeleriyle uyumlu hale getirildiğini söyleyebiliriz.
Anayasa Mahkemesi’nin hem prestij kaybına uğramaması hem de hak eksenli bir yaklaşım sergilemesi bakımından sözkonuşu çatışmada ve diğer olası çatışmalarda Sözleşme’yi uygulamsı gerekmektedir.
STRASBOURG’LA YÜZLEŞMENİN ZAMANI GELMİŞTİR
Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi’nin Strasbourgla yüzleşmesinin zamanı gelmiştir. Anayasa Mahkemesi bir şekilde AİHM tarafından Sözşleşmeye aykırı bulunan kararlarını yeniden gözden geçirerek, benzer ihlallerin tekrarını önleme gayreti içinde olmalıdır. Anayasa Mahkemesi’nin Strasbourg hukukuyla arasındaki uyuşmazılığı gidermesinin yolu, Sözleşmeyi ve Sözleşme organlarının içtihatlarını kararlarında öncelikle dikkate almasıdır. Anayasa Mahkemesi’nin özellikle siyasi parti davalarında Sözleşme’nin 11. Maddesini Strasbourg organlarının yorumladığı şekilde uygulaması, sözkonusu uyumsuzluğu gidermede önemli rol oynayacaktır.
AİHM’sinin Türkiye aleyhine verdiği “Yalçınkaya kararına” katılmadığını söyleyen Anayasa Mahkemesi Başkanı Arslan;
Polis Akademisi öğretim üyesi iken yaptığı bildiride “Anayasa Mahkemesi'nin Sözlesmeyle iç hukuk arasindaki uyuşmazlık sorunuyla yüzleşmesi ve sözleşmenin… https://t.co/MRkJLFCg01 pic.twitter.com/eFhjo5sH2W
— Mehmet Dağcı (@Dagci_Dagci) October 3, 2023
AİHM’İN KARARINA KATILMADIKLARINI AÇIKLAMIŞTI
Meclis’te düzenlenen yeni yasama yılı resepsiyonunda Zühtü Arslan AİHM’in Yalçınkaya Kararı’na ilişkin “Anayasa Mahkemesi’nin kararı belli zaten. Dolayısıyla bizim kararımızdan farklı bir karar verdiler” diyerek AİHM’in kararına katılmadıklarını söylemişti.