BOLD – 2023 Yolsuzluk Algılama Endeksi‘nin (CPI) son rapor, yolsuzluğun dünya çapında arttığını gösteriyor.
Uluslararası kredi notlarından ekonomik ölçümlere kadar geniş bir alanda referans alınan CPI, dünya çapında 180 ülke ve bölgeyi kamu sektörü yolsuzluk düzeylerine göre sıraladı.
Ülkeleri yolsuzluk derecelerine göre sıralayan CPI, ülkelere 0 (yüksek derecede yolsuzluk) ila 100 (çok temiz) arasında puan veriyor.
TÜRKİYE’DE BÜYÜK GERİLEME
Türkiye Yolsuzluk Algılama Endeksi’nde bu sene 100 üzerinden 34 puanla 115. sırada yer aldı. 17-25 Aralık Yolsuzluk operasyonları öncesinde her sene istikrarlı bir şekilde yukarıya tırmanan ülke 2013 de 52. sırada bulunuyordu.
Puanlamaya göre ülkelerin üçte ikisinden fazlası 100 üzerinden 50’nin altında puan alıyor. Veriler, ülkelerde ciddi yolsuzluk sorunlarının bulunduğunu güçlü bir şekilde gösteriyor.
Küresel ortalama sadece 43’te kalırken, ülkelerin büyük çoğunluğu son on yılda hiçbir ilerleme kaydetmedi veya geriledi. Üstelik 23 ülke bu yıl bugüne kadarki en düşük puanlarına geriledi.
Rapora göre, ülkelerdeki adalet sistemlerinin zayıflamasına yönelik küresel eğilim, kamu görevlilerinin hesap verebilirliğini azaltarak yolsuzluğun gelişmesine yol açıyor.
Raporda, “Hem otoriter hem de demokratik liderlerin adaleti baltalayarak, yolsuzluğun cezasız kalmasını artırıyor. Hatta suçluların karşılaşacağı sonuçları ortadan kaldırarak yolsuzluğu teşvik ediyor. Rüşvet ve gücün kötüye kullanılması gibi yolsuzluk eylemleri dünya genelinde birçok mahkemeye ve diğer adalet kurumlarına da sızıyor. Yolsuzluğun norm olduğu yerlerde, savunmasız insanlar adalete erişimi kısıtlarken, zengin ve güçlüler kamu yararı pahasına tüm adalet sistemlerini ele geçiriyor” denildi.
Raporda yer alan bazı önemli tespitler de şöyle:
“TÜFE’de üst sıralarda yer alan ülkelerin, puanlarına yansımasa da kendilerine ait bir dokunulmazlık sorunu var. Sınır ötesi yolsuzluk vakalarının çoğu, yurt dışında iş yaparken rüşvete başvuran, en yüksek puanı alan ülkelerdeki şirketleri kapsıyor. Diğerleri ise gizlilik satan ya da yabancı yolsuzluk görevlilerine izin veren profesyonelleri suçladı. Ancak yine de en yüksek puanı alan ülkeler genellikle ulusötesi yolsuzluğun faillerinin ve onları kolaylaştıranların peşine düşme konusunda başarısız oluyor.
Adalet sistemleri yanlışları cezalandırıp hükümetleri kontrol altında tutana kadar yolsuzluk gelişmeye devam edecek. Adalet satın alındığında veya siyasi olarak müdahale edildiğinde acı çeken halktır. Liderler, kanunları uygulayan ve yolsuzlukla mücadele eden kurumların bağımsızlığına tam yatırım yapmalı ve bu kurumları güvence altına almalıdır. Yolsuzluğun cezasız kalmasına son vermenin zamanı geldi.
Bazı ülkeler yolsuzluk düzeylerini iyileştirirken, liderlerin harekete geçmemesi nedeniyle çoğu ülkede ya durgunluk yaşanıyor ya da düşüş yaşanıyor.
Adalet sistemlerinin zayıflamasına yönelik küresel eğilim, kamu görevlilerinin hesap verebilirliğini azaltarak yolsuzluğun gelişmesine yol açıyor.
Adalet sistemleri yanlışları cezalandırıp hükümetleri kontrol altında tutana kadar yolsuzluk gelişmeye devam edecek. Adalet satın alındığında veya siyasi olarak müdahale edildiğinde acı çeken halktır. Liderler, kanunları uygulayan ve yolsuzlukla mücadele eden kurumların bağımsızlığına tam yatırım yapmalı ve bu kurumları güvence altına almalıdır. Yolsuzluğun cezasız kalmasına son vermenin zamanı geldi.”
Endekse göre, yolsuzluğun en az olduğu ilk üç ülke sırasıyla Danimarka, Finlandiya ve Yeni Zelanda.