BOLD – Avrupa Birliği, üye ülke hükûmetlerine bir mektup yazarak Rusya’ya yasadışı mal akışını acilen durdurmalarını talep etti.
Politico sitesi, dün ülkelre gönderilen ve bir kopyasını gördüklerini belirttiği mektupta Avrupa Komisyonu’nun, ülkeleri “hepimizin acil, uyumlu ve kararlı bir şekilde harekete geçmesi gerektiği” konusunda uyardığını belirtti.
Mektubu birlikte imzalayan AB finans şefi Mairead McGuinness ve ticaret şefi Valdis Dombrovskis, şirketlerin yaptırımlardan kaçtığı yerlere ilişkin “ayrıntılı bilgileri” yakında paylaşacaklarını söyledi. İki isim, alınan önlemleri değerlendirmek üzere Nisan ayı ortasına kadar başkentleri takip edeceklerini belirtti.
Moskova’nın Ukrayna’yı işgali üçüncü yılına yaklaşırken, AB ülkeleri Aralık ayında Rusya’ya karşı yeni bir dizi kısıtlamayı onayladı ve bir sonraki üzerinde çalışıyor. Ancak diplomatlar, bir sonraki pakette ne kadar önemli değişiklikler olacağı konusundaki beklentileri yönetmeye çalışıyor.
Mektupta, AB’nin yaptırım uyguladığı ürünlerin Rusya’ya yeniden ihraç edilmeden önce AB üyesi olmayan ülkelerden geçerek ve bu ürünleri üretmek için blok dışında faaliyet gösteren Avrupalı şirketlerin iştirakleri aracılığıyla Rusya’ya ulaştığı belirtiliyor. Bunlar genellikle silah olmayan ancak askeri amaçlarla kullanılabilen ve savaş alanına giden ürün ve teknolojiler olarak belirtiliyor.
Mektupta, Ukrayna işgali başlamadan önce AB’nin AB dışı ülkelere yaptığı yasaklı ürün ihracatının 3 milyar Avro’dan 2023 ortalarında 5,6 milyar Avro’ya yükseldiği belirtildi. Bu “son derece endişe verici” artışın, savaştan önce Rusya ile bu kalemlerde yapılan yasal ticaretin kaybını dengelediği kaydedildi.
Mektupta hükümetlere “nerede aktif olurlarsa olsunlar AB yaptırımlarını aktif bir şekilde baltalayan AB operatörlerini sorumlu tutmaları” ve “daha açıklayıcı” vakaları ve bunların cezalarını yayınlayarak şirketleri yaptırım boşluklarından faydalanmaktan caydırmaları emrediliyor.
McGuinness ayrıca üye ülkelere, yaptırım uygulanan malların üretiminde yer alan şirketlerle temasa geçerek, tedarik zincirlerinin AB yaptırım kurallarına uyması için daha fazla özen göstermeleri konusunda baskı yapmalarını söylüyor. Mektupta, ulusal makamların yaptırım boşluklarından yararlanmaya karışmış olabilecek AB dışı şirketler ve bireyler hakkında daha fazla bilgi paylaşmaları ve sorunu daha da kötüleştirebilecek yaptırım muafiyetleri konusunda “özellikle dikkatli olmaları” gerektiği belirtiliyor.
YAPTIRIMLAR İÇİN YENİ BİR AB ORGANI KURULMASI GÜNDEME GELEBİLİR
Komisyon, yaptırımların uygulanması için bir AB organı oluşturarak bu işi hükümetlerin elinden alma olasılığını araştırıyor. Hassas bir konu olduğu için isminin açıklanmaması kaydıyla POLITICO’ya konuşan ve görüşmelere yakın olan bir yetkiliye göre bu fikir popülerlik kazanıyor ve Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen’in bu yılın sonunda başlayacak olan ikinci dönem için atanması halinde gündeminde yer alabilir.
Yaptırımların uygulanması için bir Avrupa otoritesi oluşturma fikri geçmişte de gündem gelmiş ve aralarında Almanya, Fransa, İtalya ve İspanya’nın da bulunduğu yaklaşık 10 ülke geçen yıl Hollanda’nın öncülüğünde böyle bir organın kurulması için destek vermişti.
Üst düzey bir AB diplomatı yaptırımların uygulanmasında “büyük sorunlar” olduğunu ve bunların arasında bir ülkeden diğerine “eşit olmayan” bir uygulama olduğunu söyledi. POLITICO’ya konuşan bir başka AB diplomatı ise AB ülkelerinin yaptırımları uygulamasına yardımcı olacak her türlü aracı desteklediklerini söyledi.
Üçüncü bir diplomat ise AB düzeyinde bir otorite oluşturulmasına karşı uyarıda bulunarak Komisyon’un ulusal hükümetlerin yetki alanlarına girerek onların sorumluluklarının yerine geçeceğini savundu. Bu kişi, herhangi bir AB yaptırım organının sadece ulusal düzeydeki çalışmaları izlemesi ve rehberlik sağlaması gerektiğini söyledi.