BOLD – Toprak kayması meydana gelen ve işçilerin göçük altında kaldığı Erzincan İliç’teki Çöpler Altın Madeni daha önce de birçok skandal ile gündeme geldi. AKP İstanbul Belediye Başkan Adayı olan Murat Kurum’un Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı olduğu dönemde tüm uyarılara rağmen kapasitesi artırılan madene ait ÇED raporunda, proje alanında toprak kayması riski bulunmadığı belirtildi. 2022 yılının haziran ayında madendeki siyanür taşıyan boru patlayarak İliç Nehri’ne karıştı. Patlamanın ardından ruhsatı iptal edilmeyen şirket, 3 ay sonra yeniden faaliyetlerine başladı. Ayrıca, firmanın 7,2 milyon dolarlık vergi borcunun silindiği de ortaya çıktı.
GÖÇÜK ALTINDA İŞÇİLER KALDI
Erzincan’ın İliç ilçesinde Kanada-ABD ortaklığındaki Anagold Madencilik ile Çalık Holding’in ortağı olduğu Çöpler Altın Madeni’nin bulunduğu geniş bir alanda toprak kayması meydana geldi. Erzincan Valisi Hamza Aydoğdu, göçük altında işçilerin olduğunu belirtirken; CHP İliç İlçe Başkanı Mesut Güz, ailelerin tespitleriyle 10-15 işçinin öldüğü iddiasını aktardı. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, olayla ilgili 4 cumhuriyet savcısının görevlendirildiğini açıkladı. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ise göçük altında 9 işçinin kaldığını duyurdu.
MADEN AKTİF FAY HATTI ÜZERİNDE
Kanada-ABD ortaklığındaki Anagold Madencilik ile Çalık Holding’in ortağı olduğu altın madeni yıllardır liç yöntemiyle altın madenciliği yapıyor. Madeni işleten Anagold Madencilik’in yüzde 80’i Kanadalı SSR Mining, yüzde 20’si ise Çalık Grubu’na ait. T24’ten Cengiz Anıl Bölükbaş’ın haberine göre yıllardır siyanür ve sülfrik asit yayan ve bölgede ekolojik yıkıma neden olduğu belirtilen madende, açık ocak madencilik faaliyetleri ile oksitli ve sülfitli cevher çıkarılıyor. Madende ayrıca, dore altın ile gümüş ve bakır keki üretimi gerçekleştiriliyor. Madencilik faaliyetinin gerçekleştiği alan, aktif bir fay hattı olan Bingöl-Yedisu Fay Hattı’nda yer alıyor. Maden ayrıca Türkiye’nin en büyük ikinci altın madeni.
MADENDE SÜREKLİ KAPASİTE ARTIŞI YAPILDI
Maden daha önce de siyanür sızıntısı, kapasite artırımı ve vergi borçları silinmesi skandallarıyla gündeme gelmişti. Proje 2008’de Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu raporu aldı. 2014 ve 2021’deki yeni ÇED raporlarıyla iki kez kapasite artışı yapıldı. Bu süreçte ÇED Raporu’nun iptali istemiyle birçok dava açıldı. Mahkeme, bilirkişi raporuna dayanarak açılan davayı reddetti. Temyiz edilen kararı görüşen Danıştay 6’ncı dairesi 20 Şubat 2020 tarihinde kararın hukuk ve usule uygun olduğunu belirtti.
SİNAYÜN SIZDI, FAALİYETLER DEVAM ETTİ
İliç’teki altın madeninde 2022 yılının haziran ayında siyanür taşıyan boru patladı. Zehirli atıklar Fırat Nehri üzerindeki İliç Barajı’na karıştı. Patlamadan sonra hazırlanan tutanakta siyanür taşıyan boruda sabaha karşı 02.45’te patlama olduğu ve sabah 05.00’e kadar boş araziye yaklaşık 20 metreküp siyanürlü solüsyonun aktığı kaydedildi. Tutanakta belirtilen miktarın düşük yazıldığı ileri sürüldü. Yapılan soruşturmada Anagold Madencilik kusurlu bulundu. Şirkete en üst sınır olan 16 milyon 441 bin TL idari para cezası uygulandı. 21 Haziran 2022’de faaliyetine son verilen ancak ruhsatı iptal edilmeyen şirket, 3 ay sonra yeniden açılarak madendeki faaliyetlerine devam etti.
ŞİRKETİN 7,2 MİLYON DOLARLIK VERGİ BORCU SİLİNDİ
Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) süreçleriyle ilgili iptal davalarının devam ettiği Çöpler Kompleks Madeni’ni işleten Anagold Madencilik’in 7,2 milyon dolarlık vergi borcunun silindiği, şirketin yüzde 80 ortağı olan Kanadalı altın madeni şirketi SSR Mining’in bilançosunda ortaya çıktı.
FİRMANIN KARI 46,5 MİLYON DOLAR
SSR Mining’in finansal tablolarında, şirketin Çöpler Altın Madeni’ndeki faaliyetlerine çok yüksek kâr ettiği yer aldı. Tablolara göre, madenden yılın dokuz ayında 322,8 milyon dolar gelir elde eden şirketin kârı da 46,5 milyon dolar oldu. Şirket ayrıca, bu madenden 2020’den bu yana da, yaklaşık 1,5 milyar dolar gelir ve 334,6 milyon dolar kar elde etti.
ÇALIK HOLDİNG’İN ÖZKAYNAKLARI 9 KAT ARTTI
Çöpler Altın Madeni’nden yüksek kârlar kazanan Çalık Holding, aynı zamanda AKP iktidarı döneminin en hızlı yükselen gruplarından biri. Şirket, bu dönemde özelleştirmeler, TOKİ ihaleleri, yurtdışı anlaşmaları ve uygun kredi koşullarıyla enerjiden telekoma, finanstan tekstile, inşaattan medyaya kadar birçok sektörde hızla büyüdü. Şirket, yıllık faaliyet raporlarına göre, 2012’den 2020’ye öz kaynaklarını yaklaşık 9 kat artırarak, 1 milyar 600 milyon liradan 13 milyar 900 milyon liraya çıkardı. Holdingin sahibi Ahmet Çalık, Forbes Türkiye’nin 2020’de hazırladığı “En Zengin 100 Türk” listesinde de 1,5 milyar dolarlık servetiyle 15’inci sıraya yükseldi.