BOLD – Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Çin ziyaretinin ardından ekonomik iş birliği için ön şart konulduğu iddiası gündeme geldi. Fidan’ın Çin ziyaretinde Uygur Türkleri’ni teslim etme sözü verdiği öne sürüldü.
İDDİALAR MECLİS GÜNDEMİNE TAŞINDI
Demokrat Parti İzmir Milletvekili Haydar Altıntaş’ın Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Çin ziyaretinde suçluların iadesi ve Uygur Türkleri konusunda bir anlaşma yapıldığı iddialarını Meclis’e taşımasının ardından Uluslararası İlişkiler uzmanı Aydın Sezer de “Çin, ekonomik iş birliği için bu anlaşmanın ön şart olarak kabul edilmesini istiyor” yorumunda bulundu. Merve Şişman’ın Karar’da yayımlanan haberine göre, Demokrat Parti İzmir Milletvekili Haydar Altıntaş, Türkiye ile Çin arasında imzalanan “Suçluların İadesi Anlaşması” ile ilgili önemli sorular sordu.
SUÇLULARIN İADESİ ANLAŞMASI GÜNDEME GELDİ Mİ?
14-15 Mayıs 2017 tarihlerinde AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Çin ziyareti sırasında imzalanan ve 27 Aralık 2020 tarihinde Çin Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi tarafından onaylanan anlaşma, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) henüz onaylanmadı. Altıntaş, Hakan Fidan’a yönelik şu soruları gündeme getirdi:
– 3-5 Haziran 2024 tarihlerinde gerçekleştirdiğiniz Çin ziyaretinde, suçluların iadesi anlaşmasının onaylanması konusu gündeme gelmiş midir?
– Çin ziyaretinizde, Doğu Türkistan’daki Uygur Türkü soydaşlarımızın Çin hükumeti tarafından maruz bırakıldığı baskı, zulüm ve insanlığa karşı suçları gündeme getirdiniz mi?
SUÇLULARIN İADESİ ANLAŞMASI UYGUR TÜRKLERİ’Nİ İHTİVA EDİYOR MU?
– Sayın Cumhurbaşkanı, Uygur Türklerinin maruz kaldığı muameleyi geçmişte “soykırım” olarak tanımlamaktaydı. Hükümetiniz Doğu Türkistan’daki durumu soykırım olarak tanımlamaya devam etmekte midir?
– Suçluların iadesi anlaşması, Uygur Türkü soydaşlarımızı da ihtiva etmekte midir?
EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ İÇİN ÖN ŞART OLARAK SUNUYOR
Uluslararası ilişkiler uzmanı Aydın Sezer, konuyla ilgili, “Bu konuda heyecanlanacak bir durum yok. Bu anlaşma, Mevlüt Çavuşoğlu’nun dışişleri bakanlığı döneminde imzalandı ve Çavuşoğlu’na da benzer sorular yöneltilmişti. ‘Siz Uygur Türklerini iade etmeyi mi düşünüyorsunuz?’ diye sorulmuştu. Bu oldukça vahim bir konu” dedi.
ANLAŞMADA BİRÇOK BAŞLIK BULUNUYOR
Sezer, 2017 yılında imzalanan, 2019 yılında AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından meclise gönderilen anlaşmanın hâlâ onaylanmadığını belirtti ve ekledi:
“Hakan Fidan’ı Çin davet etti. Birçok başlık var; nükleer santral, ticari ilişkiler, Uygur Türkleri, Filistin meselesi, Ukrayna konuları… Çin tarafı, Türkiye’de yapacağı yatırımlarda ya da ticaret konusunda bir mutabakata varılabilmesi için öncelikle bu anlaşmanın mecliste onaylanmasını istiyor. Çin bize diyor ki; bu konuda adım atın, bir an önce yürürlüğe girsin. Biz ise bu onay işlemini geciktiriyoruz. Çin, bu durumu ekonomik konulardaki görüşmelerde ön şart gibi sunuyor. ‘Önce bunu imzalayın, diğer konulara bakarız’ diyorlar.”