Trump ve Erdoğan’ın Beyaz Saray’da yaptığı görüşmede S-400 konusunda ilerleme sağlanamadı. Beyaz Saray’dan görüşmeye ilişkin yapılan açıklamada da bu, teyit edildi.
BOLD -ABD Başkanı Donald Trump ve AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın görüşmesinde Suriye’den Mazlum Kobani’ye, S-400 meselesinden Patriot alımına, “Ermeni Soykırımı” yasa tasarısından ticari ilişkilere kadar birçok konu gündeme geldi.
S-400 krizi konusunda görüşmede ilerleme sağlanamazken basın toplantısında Halkbank konusu gündeme gelmedi.
Trump’ın ve Amerikalı Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham’ın Türk basını ile ilgili sözleri görüşmede en öne çıkan hususlar olarak hafızalarda kaldı.
İki liderin baş başa görüşmesi 1 saat 15 dakika sürdü, ardından da heyetlerin katılımıyla bir çalışma yemeği düzenlendi.
CUMHURİYETÇİ SENATÖRLER TOPLANTIDA
Basın toplantısı öncesinde AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ABD Başkanı Trump, Beyaz Saray’da senatörlerle bir araya geldi.
Görüşmelerde senatörler S-400 savunma sistemlerinin alınmasına dair endişelerini dile getirdi ve Türkiye’nin Kürtlere karşı herhangi bir saldırıda bulunmasını istemediklerini söyledi.
GÜVENLİ BÖLGE PLANLARINI ANLATTI
Erdoğan ise senatörlere verdiği yanıtta, “Kürtlerle teröristler arasında bir ayrım yapmak gerekiyor. Kürtler benim kardeşlerim ve en fazla Kürt benim ülkemde yaşıyor” dedi.
Obama döneminde Kobani’den 350 bin Kürt’ün Türkiye’ye iltica ettiğini söyleyen Erdoğan, bu insanların bakımını üstlendiklerini, başka kimsenin de destek vermediğini söyledi.
Senatörlerin Kürtler derken kastettiğinin YPG olduğunu ve bu örgütün PKK’nın yan kuruluşu olduğunu söyleyen Erdoğan, güvenli bölge için ise “Biz planları yaptık, projeleri hazırladık, burada adımı atarsak 6 ay ile 2 yıl arasında 1 milyon mülteciyi bu güvenli bölgeye yerleştirebiliriz. 1 milyon da Rakka ve Deyr ez Zor bölgesine yerleştirebiliriz” dedi.
MEKTUBU AYNEN TAKDİM ETTİK
İki lider Beyaz Saray’da baş başa görüşme ve beş Cumhuriyetçi senatörün de son anda katıldığı heyetler arası görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi.
Basın toplantısına Trump’ın Erdoğan’a yazdığı olay mektup gündeme geldi.
Erdoğan, kendisine hitaben “Sert adam olma, aptal olma” sözleriyle seslendiği mektupla ilgili soruya “Mektubu aynen takdim ettik” dedi.
SERKAN GÖLGE İÇİN TEŞEKKÜR ETTİ
Başkan Trump, ortak basın toplantısında söze Türkiye’nin geçen Mayıs ayında serbest bıraktığı eski NASA çalışanı Serkan Gölge için Erdoğan’a ve Türkiye’ye teşekkür ederek başladı. Trump, Serkan Gölge’nin çok uzak olmayan bir gelecekte ABD’ye geleceğini ifade etti.
S-400 ÇOK BÜYÜK SORUN OLUŞTURUYOR
AKP’li Erdoğan’ın Washington ziyareti öncesinde Amerikan yönetimi Türkiye’nin S-400’leri çalıştırması durumunda yaptırım uygulanacağı ifade edilmişti. Trump’ın bu konuda bir de Erdoğan’a mektup yazdığı kamuoyuna yansımıştı.
Beyaz Saray’daki Trump-Erdoğan görüşmesinden Rus hava savunma sistemi S-400 krizi konusunda şimdilik çözüm çıkmadı.
Trump, Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400 savunma sistemi için “Çok büyük zorluk oluşturuyor, umarız bunu düzeltebiliriz.” şeklinde konuştu.
Trump, “Türkiye’nin bu gelişmiş askeri ekipmanı alması bizim için çok ciddi zorluklar yaratıyor. Bundan sürekli konuşuyoruz. Bugün de konuştuk. Bu konuyu çözmeyi umuyoruz. Dışişleri bakanlarımızdan ve ulusal güvenlik danışmanlarımızdan S-400 konusunun çözümü için çalışmalara derhal başlamalarını istedik” dedi.
İki liderin düzenlediği basın toplantısının ardından Beyaz Saray’dan görüşmeye ilişkin yazılı açıklama yapıldı.
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada da “Diğer alanlarda ilerleme sağlamak için, savunma alanındaki ortaklığımızı güçlendirerek, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın almasına ilişkin konuların çözülmesi hayati önem taşımaktadır” ifadesi kullanıldı.
PATRIOT ALIMI
AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan da Türkiye’nin uygun şartların sağlanması halinde ABD üretimi olan Patriot füze savunma sistemini satın alabileceğinin mesajını verdi.
Erdoğan, “Türkiye’ye teklif verilmesi durumunda Patriot’ları almak istediğimizi tekrar söyledim” şeklinde konuştu.
MAZLUM KOBANİ
Erdoğan basın toplantısında Başkan Trump’ın daha önce birkaç kez telefon görüşmesi gerçekleştirdiği ve bazı Kongre üyelerinin de Washington’a davet ettiği YPG’li Mazlum Kobani konusunda ABD’ye tepki gösterdi.
Erdoğan, Washington ziyareti öncesinde Türkiye’de yaptığı açıklamada, Mazlum Kobani ile ilgili bilgileri içeren ve bu kişinin Türkiye’de hangi terör saldırılarından sorumlu olduğuna ilişkin bilgilerin ABD tarafıyla paylaşılacağını söylemişti.
“MUHATAP ALINMASINI ÜZÜNTÜYLE KARŞILADIM”
AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, YPG lideri Mazlum Kobani ile ilgili bir soruya “Yüzlerce insanımızın öldürülmesine neden olan bir teröristtir. Bu teröristin ABD gibi bir ülkenin başkanı tarafından muhatap alınmasını üzüntüyle karşıladım” şeklinde cevap verdi.
Erdoğan, “Bu kişinin ABD’de muhatap alınmasını üzüntüyle karşıladım. Bu kişi şu anda Türkiye’de hapiste olan Apo’nun manevi oğlum dediği bir kişidir” ifadelerini kullandı.
ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı’nın (CIA) Mazlum Kobani’nin “terörist olduğunu belgelediğini ve kendilerine aktardığını” söyleyen Erdoğan, “Biz de Sayın Başkan’a aynen takdim ettik, gelen mektubu da aynen verdik” diye konuştu.
BAŞKA TÜRLÜSÜ KALMADI Kİ!
Beyaz Saray’daki ortak basın toplantısının soru-cevap bölümünde gazetecilerle ilginç anlar da yaşandı.
Trump gazetecilere söz verirken “Türkiye’den dost canlısı bir muhabir olsun” dedi.
O sırada salonda bulunan ve gün içinde Erdoğan’la görüşmelere katılan Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham’ın yanında bulunan ABD’li bir gazeteciye dönerek “Başka türlüsü kalmadı ki” dediği haberlere yansıdı.
TÜRKİYE HÜKUMETİ İÇİN Mİ ÇALIŞIYORSUNUZ?
Yandaş Sabah yazarı Hilal Kaplan, Donald Trump’a, Mazlum Kobani’yi Beyaz Saray’a davet ettiğini hatırlattı ve “Bugünkü görüşme sonrası halen Kobani’yi Beyaz Saray’a davet etmeyi düşünüyor musunuz?” diye sordu.
Trump, soruya önce, “Muhabir olduğunuza emin misiniz? Türkiye hükumeti için çalışmıyorsunuz değil mi?” karşılığını verdi.
ABD Başkanı sonrasında, “Onunla (Kobani) çok iyi bir telefon konuşması yaptık. Çok yakın çalışıyoruz. Sizin Cumhurbaşkanınız ile de çok yakın çalışıyoruz” dedi.
GÜVENLİ BÖLGE
Basın toplantısında Barış Pınarı Harekatı ve Suriye’ye geri dönüşlerle ilgili planı da gündeme taşıyan Erdoğan, “Hedefimiz ilk güvenli bölge Irak sınırından Cerablus’a kadar olan bölgede 20 mil derinliğinde olan bölgeye 1 milyon insan yerleştirilebilir. Rakka, Deyrizor bu bölgeye de 1 milyon yerleştirilmesi halinde bu rakam 2 milyona ulaşmış olur.” dedi.
IŞİD’LE MÜCADELE
İlişkilerde yeni bir sayfa açmada kararlı olduklarını belirten AKP’li Erdoğan, Türkiye’deki cezaevlerinde veya Suriye’deki cezaevlerinden kaçtıktan sonra yakalanan 2 bin 200 IŞİD mensubunun Türkiye’nin elinde bulunduğunu söyledi. Erdoğan, ABD’nin Orta Doğu’daki barış amacına ulaşabilmesi için en güvenilir ortağının Türkiye olacağını söyledi.
TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİ MÜLTECİLER
Donald Trump, Avrupa’nın Suriyelilere yardımı konusunda “Avrupa’nın da Suriyelilerin maliyetini karşılaması lazım. 40 milyar dolar harcamış, Avrupa’nın da buna yardım etmesi lazım. Avrupa için çok zor bir durum olur, Türkiye’de 4 milyondan fazla sığınmacı var. Avrupa’yla bu konuyu konuştum ve yardım etmeleri gerektiğini söyledim” dedi.
SURİYELİ KÜRT GRUPLAR
Kürtlere yönelik politikaları üzerine sorulan bir sorunun ardından Trump, “Kürtlerle iyi bir ilişkimiz oldu, onlarla başarılı bir şekilde DEAŞ’a karşı savaştık. Cumhurbaşkanıyla Kürtlerin arasında bir ayrılık olabilir ama onların da iyi ilişkisi olduğunu düşünüyorum. Türkiye’de Kürtler de yaşıyor ve onlar da oldukça mutlu gibi geliyor. İyi bakılıyorlar eğitim ve sağlık açısından” dedi.
AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’a basın toplantısında Kürt bir gazeteci “Iraklı Kürtlerle yaptığınız gibi Suriye Kürtleri’yle de müzakere yoluna neden gitmediniz?” sorusu yöneltildi. Erdoğan soruya “izim Kürtlerle bir sorunumuz yok. Bizim sorunumuz terör örgütleriyle. Kürtlerin içinden çıkan bir kısım teröristler, bunlar PKK’nın uzantılarıdır. Esed’in kuzey Suriye’deki Kürtleri kabul etmediği dönemde onlara pasaportlarını vermesini söyledik. Benim Parlamento’da partimin 50’den fazla Kürt milletvekilim var” ifadelerini kullandı.
“ERMENİ SOYKIRIMI” TASARISI
29 Ekim’de Temsilciler Meclisi’nin Ermeni Soykırımı’nı tanıyan kararına da değinen Erdoğan, “104 yıl önce savaş sırasında yaşanmış bir meselede karar vericiler siyasetçiler değil tarihçiler olmalıdır. Türkiye diyalogdan ve özgür tartışmadan yanadır. Ermeni tarafına ortak tarihi komisyon kurulması teklifimiz hala geçerli. Silahlı kuvvetlerimizin arşivlerinde 1 milyondan fazla belge mevcut” dedi.
Erdoğan bu kararın, iki ülke arasındaki ilişkileri dinamitlemek isteyenlere hizmet ettiğini savundu.
TİCARET
AKP’li Erdoğan, ticaret konusunun da görüşmede gündeme geldiğini ifade ederek, “100 milyar dolarlık ticaret hacmi için anlaştık. Bu ABD için de çok iyi olur. Bizim ticaret açığımızı da azaltmayı hedefliyoruz. Türkiye’den piyasalarını daha fazla açmasını talep ediyoruz ve bunu da yapıyorlar.” dedi.
Trump da bu rakama ulaşılması için çaba gösterilmesi konusunda tarafların mutabık kaldığını söyledi, “Bu konuda büyük ilerleme sağladığımızı düşünüyorum” dedi.
HALKBANK GÜNDEME GELMEDİ
İki liderin ortak basın toplantısında İran’a yönelik yaptırımları sistematik şekilde ihlal etmekle suçlanan ve 16 Ekim’de New York’ta dava açılan Halkbank’a olası yaptırım konusu ise gündeme gelmedi.